Видзӧдлыны кӧ ичӧт да томдырся фотоясӧс, ме быдлаын ӧчкиа. Коймӧд классын ӧчкарикӧн лои. Мамӧй вӧлі ӧтпырйӧ нёль ӧчки закажитас, мед дырджык тырмас. Мыйлакӧ зэв тшӧкыда сійӧ менам пасьмунліс. Нелямын вит во мысти сӧмын ӧчкитӧ бӧр шыбиті. Пасьтавла, кор мыйкӧ ылысь колӧ видзӧдлыны либӧ «сюсь чужӧма» снимок вӧчны. Первойсӧ, пӧрччи да, зэв на и лӧсьыд: паныдасян кодкӧдкӧ да, он кӧ кӧсйы чолӧмасьны, век «синтӧм» вылӧ бӧрас ыстысян…
Нёльӧд классӧдз отличницаӧн вӧлі, сэсся – хорошисткаӧн. Мамӧс вӧлі ыста родительскӧй собранньӧ вылӧ, да пыр пыксьӧ, мый пӧ ме ошкӧмтӧ быд пӧрйӧ кывзыны сэтчӧ муна.
Роч литература медъёна радейтлі, а комисӧ ньӧти ог помнит. Коминад сёрниті да, гашкӧ, чайтлі, мый тайӧ некутшӧм абу литература, а ачыс олӧмыс. Сэсся зэв ёна алгебра мусмис, уравнениетӧ кӧть лунтыр вӧлі решайта. Чайта, на отсӧгӧн и куті радейтны рифманад ноксьыны. Тшӧтш помся наӧн верма «дурнытӧ». Та пуд ньӧти эг радейт черчение, кӧні ставсӧ коліс стӧча артавны, а ме пыр ылӧсавлі. А геометрияысь эг и гӧгӧрволы, мыйла докажитӧм нин теоремасӧ колӧ выльысь бара докажитны. Сідзи эг и велавлы англия кывйӧ. Во заводитчигас вӧлі локтас кыськӧ выль велӧдысь, ӧти четверть уджыштас, сэсся бӧр пышйӧ. Мӧд вонас бара сідз. «Э пен» да «э тейбл» кывъясысь ылӧджыксӧ эг и волывлӧй. Ӧні эськӧ со бур йӧз отсӧгӧн бара босьтчи велӧдны, но, кыла, дзуртӧмӧн юрӧ пырӧ…
Школаад ёна лызьӧн иславлі, весиг ордйысьӧмъяс вылӧ босьтлісны.
Кӧкъямысӧд классын медводдзаысь видлі курыдтор. Победа лунӧ ныв-зонъяс чой йылын юим гӧрд «бомба» сулея (классысь нывъяс и сыӧдз видласисны, а ме пыр мамысь полі). Ёна жӧ и виси-восі… Мамӧй, дерт, кӧнкӧ, пиняліс. Но кинас ньӧтчыдысь эз вӧрзьӧдлы, коркӧ ӧтчыд сӧмын ки чышкӧдӧн «малыштліс».
Кодӧн ме сӧмын эг кӧсйыв лоны! И библиотекарӧн, и велӧдысьӧн, и журналистӧн, и фоторепортёрӧн, и шырсьысьӧн, и бурдӧдысьӧн!.. Быдми да, позьӧ шуны, став профессиясӧ видлі: библиотекасьыд гежӧда петавлі, музыка велӧдлі, воча вокӧс шырлі, укол бекъяд кужа вӧчны, телефонад снимайтча, со журналистала и… Но медъёна кӧсйи, буракӧ, лоны артисткаӧн. Сьывны зэв ёна радейтлі, сьылысь рӧдысь да.
Мамӧй висьтавліс, мый сиктсаяс вӧлӧм пыр кутшӧмкӧ концерт водзын сылысь юасьӧны, ті пӧ талун Геняыдкӧд (менам бать) кутанныд сьывны? Кутанныд кӧ пӧ, бытьӧн клубад волам! А медся радейтана сьыланкывйыс налӧн «Тӧдса пилот».
Батьӧс ме муртса и помнита: ме мам пидзӧс вылын, сійӧ воча. И мамӧй мыйлакӧ бӧрдӧмӧн батьӧс пинялӧ… Бать кувсис, кор меным вӧлі нёль арӧс, ыджыдджык воклы – сизим, ичӧтыслы муртса тӧлысь… Гоз-мӧд тӧлысь мысти бать бӧрся шогысла кувсис бабӧй, а дедӧй лэччӧма карӧ чой дорас. Бабӧй менӧ шӧвктугйӧн шуліс. Петкӧдасны вӧлі сы ордӧ, а сійӧ сервантыслысь ӧдзӧссӧ ключӧн восьтас да перъяс меным шег. Зэв ёна радейтлі, кор сы ордын нывъёртъясыс чукӧртчылісны. Найӧ мыйкӧ варовитӧны, а ме джуджыд улӧс вылын небыдик гӧлӧс уланыс вуграла-узя. Ӧнӧдз на верма радио-телевизор бызгӧм улӧ узьны, нинӧм оз мешайт. А дедлысь ни гӧлӧссӧ, ни чужӧмсӧ ог помнит…
Ыджыд мамкӧд ӧта-мӧдӧс эг жӧ тӧдлӧй…
Миян, куим чоя-вокалӧн, став олӧмыс мам гӧгӧр гӧграліс. И ӧні, кор мамӧй шулывлӧ, уна жӧ пӧ нок тэныд мекӧд сюрлӧ (кӧть ставсӧ и гортын, и горт гӧгӧр, Ен сыкӧдӧн, ачыс на вӧчӧ), пыр вочавидза: кор ме кага вӧлі, тэ менӧ видзин, ӧні тэ менам кага да, ме тэнӧ.
Менӧ, ӧтка нывтӧ, мамӧй ёна чеченитліс. Босьтас вӧлі аскӧдыс лавкаӧ ревизия вӧчны, и ме сэні лунтыр шоколад кампет сёя. Гортӧ лэччигӧн тшӧктас вом дорӧс чышкыны, мед вокъяс эз тӧдлыны чӧсмасьӧмӧс. И налысь на пайка и. Татшӧм «кампетасьӧм» пондаыс ӧд быд тӧлысь жӧ пӧшти больничаад вӧлі веськавла. Тӧв кӧ, мамӧй даддьӧн кыскӧ, гожӧм кӧ, «Весна» катерӧн нуӧдӧ. И Кӧрткерӧсас, и Сыктывкарас куйлі. Ӧтчыд карса больничаад аппендицит нин лӧсьӧдчисны вундыны, но костті ӧвсисны: мускӧй вӧлӧм висьӧ.
Менӧ некор некутшӧм шойччан лагерӧ эз ыстывлыны. Сиктын быд гожӧм вӧлі уджалан лагер, кодӧн бара жӧ мамӧй веськӧдліс. Совхозлысь морков визьяс весавлім, нажӧвитчылім.
Мамӧй миянӧс кӧть и ӧтнас быдтіс, но кампет-печенньӧыд пызан вылысь некор эз бырлы. Пӧдругаяс вӧлі локтасны да чуйялӧны, оз пӧ али мый мамыд чӧскыдтортӧ дзеб тіянысь?! Пыр керка тыр нывъяс гызмасьлім. Менам медуна акань вӧлі, юрсиктын быдсикас смотрын солисталӧм-сьылӧмысь век акань козьнавлісны да. Верстяммышті да, ичӧтджык воккӧд вӧлі юр часьсӧ налысь разялам, видзӧдам, мыйла синмыс лапъялӧ, кыдзи юрси пратьяссӧ лепитӧмаӧсь, сідзжӧ кынӧмсӧ вӧлі песлам, мед тӧдмавны, кыдзи сійӧ «ма-а-аамкайтӧ» да кыдзи ки-коксӧ йитӧмаӧсь. А кымын неваляшка пазӧдлім! Калейдоскоптӧ и!
Тӧвнас челядь чукӧр Ёгоршорын лызь-даддьӧн иславлім, гожӧмнас
Ӧртем вӧчасянінын качайтчывлім.
Мыйлакӧ чайтсьӧ, мый ме шаньӧн вӧлі и повтӧмӧн…. Сиктӧ гожӧмнас бабъяс дорӧ шойччыны волысь роч нывка-зонкаяскӧд медводдзаӧн вӧлі тӧдмася. Коркӧ мамакӧд, помнита, карын калбасла ӧчередын сулалім (да, ме и татшӧмсӧ тӧдлі!). Меным дышӧдіс сулавнытӧ, писькӧдчи йӧз пӧвстӧдыс прилавок дорас да сувті код водзӧ кӧ. Регыдӧн мам дорӧ калбаса нин локті.
А коркӧ изэрдбердса клумба вылысь став дзоридзсӧ нетшки да
мамалы козьналі. Но сэки менӧ тьӧткаӧй ёна дивитіс-янӧдіс. Час пӧ, милиция локтас да, ставнымӧс тюрмаӧ нуас. Сэксянь, буракӧ, ме некутшӧм дзоридз ог радейт: ни гортсасӧ, ни ньӧбӧмсӧ.
Анжелика Елфимова.