Июнь 18-21 лунъясӧ Санкт-Петербургын 28-ӧдысь муніс Петербургса войтыркост экономическӧй форум (ПМЭФ-2025), кӧні медшӧр сёрниыс вӧлі «Общие ценности – основа роста в многополярном мире» пас улын.
Миян республикасянь сэтчӧ ветлісны регионса правительствоысь чина йӧз, министерство-ведомствоӧн да асланыс прӧдукцияӧн нималана предприятие-организацияӧн веськӧдлысьяс. Найӧ аддзысьлісны Россияса да суйӧрсайса гырысь предприятие-корпорацияясӧн веськӧдлысьяскӧд да инвесторъяскӧд, кырымалісны Комиын экономика да социальнӧй юкӧн водзӧ сӧвмӧдӧм, йӧзлысь олӧмсӧ бурмӧдӧм могысь ёртасьӧм кузя сёрнитчӧмъяс.
Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Ростислав Гольдштейнлӧн индӧд серти Петербургын форум вылас лӧсьӧдӧм торъя стенд-экспозицияын вӧлі петкӧдлӧма, кыдзи сӧвмӧ регионын экономика, культура, туризм, социальнӧй да мукӧд юкӧн, кутшӧм прӧдукция вӧчӧны-иналӧны Комиысь предприятие-организацияяс, а сідзжӧ ыджыд-ӧ водзӧс вермасны босьтны миянкӧд ёртасьӧмысь инвесторъяс.
Комиысь делегация пырӧдчис «Мировая экономика: новая платформа глобального роста», «Российская экономика: новое качество роста», «Человек в новом мире», «Среда для жизни», «Стремление к лидерству» делӧвӧй аддзысьлӧмъясӧ. Сюрс сайӧ модератор да спикер нуӧдісны 150-ысь унджык тематическӧй сессия. Вӧлі сідзжӧ суйӧрсайса странаяскӧд войтыркостса йитӧдъяс лӧсьӧдӧм кузя матӧ кызь бизнес-диалог.
ПМЭФ дырйиыс жӧ вӧлі нуӧдӧма креативнӧй индустриялысь, Россияын ичӧт да шӧр бизнеслысь, а сідзжӧ том йӧзлысь экономическӧй форумъяс.
Казьтыштам миян республикалы тӧдчана ӧткымын сёрнитчӧм.
Ас керкаӧ – кельыдлӧз ломтас
Регионса правительствоӧн веськӧдлысь Дмитрий Братыненко Петербургса форум дырйиыс аддзысьліс «Газпром межрегионгаз» ООО-са генеральнӧй директор Сергей Густовкӧд.
Сёрниыс налӧн вӧлі матысса воясӧ Коми Республикаса овмӧдчӧминъяс биаруӧн могмӧдӧм йылысь. Сідз, 2021-2025 воясӧ газификация программа весьтӧ биару вайӧдӧма дас сизим овмӧдчӧминӧ, тайӧ сетӧма позянлун вӧдитчыны кельыдлӧз ломтасӧн матӧ 3,75 сюрс ас керкаын.
Биаруӧн ломтысьны босьтчӧмаӧсь вит котельнӧйын. Нӧшта дас витӧн вуджасны тайӧ ломтас вылас 2025-2026 воясӧ. Газификация кузя выль уджтас шуӧма вынсьӧдны 2025-2030 вояс кежлӧ. Сы серти биару лоӧ вайӧдӧма Комиын нёль муниципалитетса дас кӧкъямыс овмӧдчӧминӧ.
–Надея кута, таво сентябрын нин «Газпром» ПАО-са правлениеӧн веськӧдлысь Алексей Миллер да Коми Республикаса юралысьлысь удж вӧчысь Ростислав Гольдштейн асланыс кырымпасӧн вынсьӧдасны тайӧ выль документсӧ, – эскӧдіс Сергей Густов.
Усинск пыр – Ненеч кытшӧ
Водзӧ лоӧ ёнмӧдӧма Коми Республика да Ненеч автономия кытш костын ёртасян йитӧдъяс.
Та йылысь сёрнитчӧм кырымалісны Санкт-Петербургын форум дырйи миян регионса правительствоӧн веськӧдлысь Дмитрий Братыненко да Ненеч кытшса губернаторлысь удж вӧчысь Ирина Гехт.
Сёрнитчӧм сертиыс шуӧма водзӧ ёртасьны торгово-экономическӧй, научно-техническӧй, социальнӧй да культура юкӧнъясын, ӧтув зільӧмӧн сӧвмӧдны Комиын да Ненеч кытшын экономика да социальнӧй юкӧн, инвестируйтны кыкнанныслы тӧдчана производствояс.
Аддзысьлӧм дырйиыс торйӧн казьтыштӧма вӧлі, мый Коми да Ненеч кытш важысянь нин ёртасьӧны наукаын да велӧдан юкӧнын, культураын да национальнӧй политикаын. Дерт жӧ, бур йитӧдаӧсь кӧр видзан овмӧсъяс.
Сёрни вӧлі и туйяс дзоньталӧм йылысь, мый зэв тӧдчана кыкнан регионыслы.
–Таво да локтан воӧ дзоньталам Сыктывкарсянь Печораӧдз машинаӧн ветлан туй, – висьталіс Дмитрий Братыненкӧ. – Асфальт вольсалам Кӧджорӧмсянь Кожва кӧрт туй станцияӧдз, а водзӧ Усинск пыр Ненеч кытшӧ туй дзоньталӧм могысь ковмас босьтчыны ӧтувъя уджӧ нин.
Дмитрий Братыненко вӧзйис сідзжӧ ӧтув зільӧмӧн судзӧдны Печора ю вомӧн пос вӧчӧм вылӧ федеральнӧй бюджетысь сьӧм.
Ӧд тайӧ поскӧдыс нюжалас Сыктывкарсянь Ухта, Печора да Усинск пыр Нарьян-Марӧдз автотрасса.
«ВоркутаУголькӧд» сёрнитчӧмӧн
«ВоркутаУголь» водзӧ кутас вичмӧдны Войвыв кытшсайса карын йӧзлысь олӧмсӧ бурмӧдӧм могысь инвестицияяс.
Та йылысь сёрнитчӧм кырымалӧма из шом перъян компания да Коми правительство костын.
Тайӧ документ сертиыс «ВоркутаУгольлӧн» сьӧма отсӧгӧн кутасны збыльмӧдны физкультура да спорт, медицина, образование сӧвмӧдан проектъяс.
Из шом перъян компаниялӧн зільӧмӧн кольӧм воясӧ унатор вӧчӧма. Торйӧн кӧ, дзоньталӧма аэропорт да самолётлы пуксян-кыпӧдчанін, стрӧитӧма Иверскӧй кафедра соборӧ юрбитны волысьяслы керка, ландшафта парк, мупытшкӧсса озырлун перъян профессияясӧн томуловӧс тӧдмӧдан шӧрин, збыльмӧдӧма челядьлы да томуловлы артыштӧм уна сикас проект.
Ростислав Гольдштейнлӧн висьталӧм серти, татшӧм ёртасьӧмыс – Воркуталы да ставнас республикалы сӧвман зумыд подув.
Асладорсяньыс регионса правительство и водзӧ кутас отсавны «ВоркутаУголь» компаниялы збыльмӧдны сылысь инвестицияа проектъяс да социальнӧй уджтасъяс, вӧчны став коланасӧ, медым предприятиеыс уджаліс джӧмдавтӧг.
Комиын – Эрмитаж
Локтан вося февраль-апрельын Комиын мунасны «Эрмитаж лунъяс». Такӧд йитӧдын шуӧма котыртлыны Эрмитажысь да Санкт-Петербургса мукӧд нималана музейысь экспозицияяс, художественнӧй выставкаяс, лекторийяс, Эрмитажысь научнӧй сотрудникъяскӧд аддзысьлӧмъяс.
Та йылысь сёрнитчӧм кырымалісны ПМЭФ дырйи Дмитрий Братыненко да Эрмитажса генеральнӧй директор Михаил Пиотровский.
–Комиын «Эрмитаж лунъяснас» лоӧ вӧчӧма культураын йитӧдъяс ёнмӧдӧм могысь тӧдчана воськов водзӧ, – пасйис Ростислав Гольдштейн. – Миян регион гӧрдитчӧ аслас озыр историяӧн, аслыспӧлӧс культураӧн, пыдди пуктӧмӧн вӧдитчӧ архитектура, литература да серпасасян искусство памятникъясӧн. «Эрмитаж лунъясыс» сетасны позянлун тӧдмӧдны миян культуралӧн нэмӧвӧйся озырлунъясӧн тӧдчымӧн унджык йӧзӧс. Эскам, Эрмитажкӧд ёртасьӧмыс отсалас ёнмӧдны регионкостса йитӧдъяс, да Комиӧ кутас волывлыны мукӧдлаысь унджык турист, а такӧд тшӧтш водзмӧстчасны и инвесторъяс.
Баскетболӧн ворсны радейтам
Комиын шуӧма кыпӧдны Сыктывкарын Россияса баскетбол федерациялысь (РФБ) шӧрин. Та йылысь сёрнитчисны Петербургын форум дырйи Коми правительство, Россияса баскетбол федерация да «Лузалес» компания.
Торйӧн кӧ, тайӧ ыджыд выль стрӧйбаас лоас видзӧдысьяслы куим сюрс да сизимсё морт вылӧ артыштӧм кык арена, гостиница, гимнастика да хоккей шӧринъяс.
Спортшӧринас позяс волывлыны песыштны вын-эбӧссӧ и вермытӧмъяслы.
–Ми кутам кыпӧдны-восьтавны унджык татшӧм шӧрин, медым сэтчӧ волывлыны да дзоньвидзалун-арлыд вылас видзӧдтӧг радейтана спорт сикасӧ пырӧдчыны вермис республикаын быд олысь, – пасйис Ростислав Гольдштейн.
Казьтыштам, баскетбол – Комиын олысьяслӧн медся радейтана спорт сикасъясысь ӧти.
Дас куим сюрсысь унджык морт талун пырӧдчӧ республикаса да тшӧтш и ставроссияса ордйысьӧмъясӧ.
Нывбабаяслӧн «Ника-Лузалес» клубын, коді вермасьӧ премьер-лигаын, ворсӧны Россияса и суйӧрсайса медбур спортсменъяс.
Китайысь туристъясӧс виччысям
Комиын туризм индустрия сӧвмӧдӧм могысь торъя сёрнитчӧм лои кырымалӧма регионса правительство да стратегияа уджтасъяс дасьтан федеральнӧй шӧрин костын.
Та дырйи вӧлі пасйӧма, мый Россияса регионъясын, а сідзжӧ суйӧр сайын уналаын на этша мый тӧдӧны миян Войвыв да Арктика йылысь. И медым ышӧдны туристъясӧс волыны Комиӧ нимкодясьыштны татчӧс вӧр-васа шензьӧдана мичлунӧн, тӧдмасьны коми сикт-грездын вужвойтырлӧн нэмӧвӧйся оласногӧн, чӧсмасьыштны национальнӧй сёян-юанӧн, колӧ босьтчыны тайӧ уджас туриндустрияса федеральнӧй организацияяскӧд ӧтув.
–Такӧд йитӧдын ми во заводитчӧмсяньыс нин ёртасям Коми Республикакӧд, – пасйис стратегияа уджтасъяс дасьтан федеральнӧй шӧрин фондысь генеральнӧй директор Павел Смелов. – И неважӧн Китайысь туроператоръяскӧд Пекинын аддзысьлігӧн уна вӧлі сёрниыс Комиӧ сэтчӧс турист котыръяс вайӧдлӧм йылысь. Чайта да, таво помӧдз лоӧ нин тӧдса, кор найӧ воласны миян республикаӧн тӧдмасьны.
Милорад Додик кӧсйысис волыны
ПМЭФ дырйи Коми Республикаса экспозицияӧн окотапырысь тӧдмасис да регионса правительствоӧн веськӧдлысьӧс вежысь Сергей Емельяновкӧд аддзысьліс Сербия Республикаса президент Милорад Додик.
Та дырйи сійӧ пасйис, мый налӧн странаыс зільӧ лӧсьӧдны Россияса регионъяскӧд бур йитӧдъяс. Надея кутӧ, мый тшӧтш и Коми Республикакӧд мӧдасны ёртасьны. И кӧсйысис таво арнас нин аслас уджмогъясӧн волыны миян войвыв регионӧ.
Кенияысь – нималана кофе
Коми Республикакӧд ӧта-мӧдлы бур водзӧса ёртасян йитӧдъяс лӧсьӧдӧм йылысь сёрнитчисны Африкаысь Кенияса да Нигерияса делегацияясӧ пырысьяс: Вачира Джозеф Кимани, Дэвид Октапума да Халлиру Белло Халил. Медводз сёрниыс накӧд вӧлі Кенияысь нималана кофе йылысь, медым Комиӧ вайны сійӧс турунвиж на тусьнас, да тані нин татчӧс «MakBush» компания ӧнія технологияясӧн вӧдитчӧмӧн кутас сійӧс дась выйӧдз вайӧдны.
Миян «MakBush» компанияса директор, Комиын промышленникъяс да предпринимательяс союзса президент Игорь Бушковский вылӧ донъялӧ Кенияысь тайӧ прӧдукциясӧ, и таво ньӧбӧмаӧсь нин 60 тонна.
Кениялы тӧдчана да колана и миян республикаын вӧчӧм бумага. Торйӧн кӧ, сэтчӧс небӧг-журнал лэдзысьяслы пӧ буретш татшӧм колӧ.
–Ми дасьӧсь видлавны Африкаысь бизнесменъяслысь ӧта-мӧдлы водзӧса вӧзйӧмъяссӧ, – пасйис Дмитрий Братыненко.
Та дорӧ содтӧд колӧ пасйыны, мый ПМЭФ дырйи миян республикаса экспозицияӧн окотапырысь тӧдмасисны федеральнӧй экспертъяс, на лыдын Россияса промышленникъяс да предпринимательяс союзса президент Александр Шохин. Сійӧ видліс да вылӧ донъяліс «MakBush» компаниялысь кофесӧ, коді республикаса бренд моз нималӧ нин федеральнӧй тшупӧдын.
* * *
Санкт-Петербургса войтыркост экономическӧй форум дырйи миян правительство кырымаліс зэв уна сёрнитчӧм. Но, колӧ пасйыны, тӧдчана абу кымын, а кутшӧм сёрнитчӧмъяс кырымалӧма да кутшӧм проект-уджтасъяс шуӧма ӧтув вынсьӧдны медвойдӧр сы могысь, медым Комиын йӧзлысь олӧмсӧ бурмӧдны. И буретш такӧд йитӧдын экономика ёнмӧдны, ичӧт да шӧр бизнес сӧвмӧдны, производствоын пыр унджык ӧнія технологияӧ босьтчыны, социальнӧй инфраструктура выльмӧдны, культураын да искусствоын, велӧдан юкӧнын, физкультураын да спортын йӧзлы тӧдчана проектъяс збыльмӧдны.
<> Гижӧдсӧ дасьтіс Александра АРТЕЕВА. Снимокъясыс ӧтуввезйысь.