Тавося апрельын Емдін районса сӧвет шуис ӧтувтны меставывса асвеськӧдлан тэчассӧ муниципальнӧй кытшӧ.
Татшӧмсӧ лӧсьӧдӧмаӧсь нин Вуктылын, Интаын, Усинскын, Ухтаын, Воркутаын, Княжпогост районын.
Карса кытшыс Комиын ӧти – Сыктывкар.
Веськӧдланногыс вежсяс
Регионса журналистъяскӧд аддзысьлігӧн Емдін районса администрацияӧн веськӧдлысь Галина Плетцер пасйис, оз пӧ быдӧн ошкы тайӧ воськовсӧ да, гожӧмнас аддзысьлім сикт-грездын олысьяскӧд, гӧгӧрвоӧдім найӧс, мыйла колӧны татшӧм вежсьӧмъясыс.
Муниципальнӧй реформасӧ странаын нуӧдӧны тшӧтш и сы могысь, медым власьт тэчаслӧн тайӧ тшупӧдас позис ыджыдджык водзӧсӧн вӧдитчыны сьӧмӧн. Овмӧдчӧминъясын тшӧкыда оз тырмы и сиктса администрацияын уджалысь тӧлка специалистыс.
Емдін районын олысьясӧс майшӧдлӧ, мый кытшсӧ лӧсьӧдӧм бӧрын монокаръяс воштӧны налы урчитӧм личӧдъяссӧ. Сідз, монокарын уджалысь предпринимательяс вермӧны лизингӧн ньӧбны колана техника да оборудование, эм налы и сьӧм водзӧсалігӧн кокньӧд.
Емдін районын татшӧм личӧдъяснас вӧдитчӧны Зӧвсьӧртын да оз кӧсйыны воштыны найӧс.
–Госдумаын ӧні видлалӧны меставывса асвеськӧдлан тэчас йылысь оланпасӧ вежсьӧмъяс. Вын-сьӧдасны найӧс 2024 во помын, – висьталіс Галина Яковлевна. – И сы вылӧ мыджсьӧмӧн нин ми кутам нуӧдны муниципальнӧй кытш лӧсьӧдан уджсӧ.
Во помын воссяс
Айкатылаын культура керкасӧ кыпӧдлӧмаӧсь 1960-ӧд вояс заводитчигӧн. Васӧд му вылын сулалӧ да, стенъясыс потласьӧмаӧсь, вевтыс виялӧ.
Дзоньтавны сійӧс некымын во сайын нин босьтчӧмаӧсь, та вылӧ сьӧмсӧ торйӧдӧмаӧсь «Культура» нацпроект серти.
Кыдзи пасйис Галина Плетцер, став индӧм уджсьыс 85 прӧчентсӧ вӧчӧма нин. Эштӧдӧмаӧсь и дренаж, ӧд буретш васӧд му вӧсна медвойдӧр ковмӧма дзоньтавны культура керкасӧ.
–Дас квайт миллион шайт дон ньӧбӧма светодиода экран да мукӧд оборудование, – висьталіс районса администрацияӧн веськӧдлысь. – Виччысям, мый Айкатылаын выльмӧдӧм культура керка воссяс таво декабрын нин.
Мадмасын 130 морт вылӧ артыштӧм школа-сад пыртӧма регионса инвестицияа программаӧ. Ӧні экспертъяс донъялӧны проектсӧ да смета документъяссӧ.
Кывкӧртӧдыс лоас дась во помӧдз, а сы бӧрын и стрӧитны сьӧм мӧдасны корсьны.
Студенеч посёлокын школа кыпӧдӧм могысь татшӧм жӧ экспертиза нуӧдӧмӧн аддзӧмаӧсь тырмытӧмторъяс. Найӧс бырӧдӧм бӧрын матысса кадӧ нин документъяссӧ выльысь ыстасны донъявны.
Но, кыдзи висьталіс Галина Плетцер, ӧні водз на сёрнитны, кор лоӧ босьтчӧма кыпӧдны школасӧ.
Айкатылаӧ врач дор
Емдін районын дзоньвидзалун видзан юкӧнын мытшӧдъясыс мукӧд муниципалитетсаысь оз торъявны, и медыджыд тӧждыс – оз тырмы торъя висьӧм бурдӧдысь врачыс. Районса больничаын йӧзӧс видлавны найӧс корлывлӧны мукӧд карысь.
Став бурдӧдчанінсӧ колана оборудованиеӧн могмӧдӧмаӧсь нацпроект серти. Вочасӧн дзоньталӧны Айкатылаысь да Зӧвсьӧртысь больничаяс.
2024 вося апрельын Микуньысь поликлиника ӧтувтӧмаӧсь Печораса бурдӧдчанінкӧд «РЖД-Медицина» клиникаӧ да панӧмаӧсь капитальнӧя дзоньтасян удж, пӧдлалӧмаӧсь реанимация отделение. Но век жӧ терапевт, педиатр да фельдшеръяс уджалӧны. Мукӧд врач-специалистыс жӧ водзвыв сёрнитчӧмӧн урчитӧм кадӧ Микуньӧ волывлӧны Печораысь, Ухтаысь да Сыктывкарысь.
–Карас олӧ дас сюрсысь этшаджык морт, та вӧсна тэрыб отсӧг сетан бригадаыс сэні ӧти. Виччысьтӧмтор кӧ лоас да содтӧд ковмас, бурдӧдысьяс воасны Айкатылаысь, ӧд сэсянь Микуньӧдз дас вит минут и муннысӧ, – висьталіс Галина Яковлевна.
Но микуньса век жӧ элясьӧны, мый врачьяс дорӧ шыӧдчӧм могысь налы лоӧ районса юрсиктӧ ветлыны. А мӧдар боксянь кӧ, и сикт-грездса ӧд, мог кӧ суас больничаӧ ветлыны, тшӧтш жӧ Айкатылаӧ волӧны.
Йӧзлӧн водзмӧстчӧмӧн
Ӧтуввезйын Емдін районса администрация лист бокӧ таво воӧма нин сюрсысь унджык шыӧдчӧм. Йӧзыс норасьӧны медвойдӧр жилищно-коммунальнӧй овмӧслӧн удж да омӧль туйяс вылӧ.
Сьӧмтӧг мытшӧдтӧ он бырӧд, а мытшӧдыс кӧ абу ӧти, и сьӧмыс уна жӧ ковмас. И та вӧсна районын олысьяс тшӧкыда пырӧдчӧны «Народнӧй бюджет» программаӧ.
Сідз, налӧн водзмӧстчӧмӧн Зӧвсьӧртын, Микуньын, Айкатылаын тайӧ уджтас весьтас дзоньталӧмаӧсь подалы тротуар-туйяс.
–2017 восянь «Народнӧй бюджет» серти збыльмӧдӧма 121 миллион шайт дон 131 уджтас, – пасйис Галина Яковлевна. – 2024 воӧ 29 проект олӧмӧ пӧртны вичмӧдӧма 44 миллион шайт. Мед-уна удж вӧчсьӧ туйяс дзоньталӧм да найӧс югзьӧдӧм кузя, Микуньын сідзжӧ лои югзьӧдӧма ролледром.
Тайӧ программаыс отсалӧ йӧзлы сувтӧдны либӧ выльмӧдны Айму вӧсна Ыджыд тышын усьӧмаяслы памятникъяс, дзоньтавны-пелькӧдны культура да спорт учреждениеяс, велӧдчанінъяс.
–Медым веськавны «Народнӧй бюджет» программаӧ, колӧ водзвыв, февральсянь нин босьтчыны мӧд во кежлӧ уджтас дасьтыны, – пасйис Емдін районса администрацияӧн веськӧдлысь Галина Плетцер.
Студенечын – би, Микуньын – ва
Йӧзлӧн корӧм серти жӧ югзӧдӧмаӧсь юркарсянь Ухтаӧдз трассалысь Студенеч посёлокті мунан туйкостсӧ: сувтӧдӧмаӧсь 52 би сюръя.
Кыдзи висьталіс Галина Яковлевна, лампаясыс электричествосӧ тӧдчымӧн этшаджык видзӧны- «сёйӧны», да и биыскӧд кутшӧмкӧ нелючки кӧ лоас, тайӧс пыр жӧ казяласны Сыктывкарын да дзоньталасны.
Микуньын олысьяс важысянь нин норасьӧны кранысь петан шогмытӧм ва вылӧ.
Дасысь унджык во сайын босьтчылӧмаӧсь бырӧдны тайӧ тырмытӧмторсӧ, но уджыс тшӧкыда конйыштчылӧма, пыр нюжалӧма.
Вит во сайын карас стрӧитӧмаӧсь ва весалан станция, сы бӧрын олан керкаясӧдз ва ваян важ трубаяссӧ вежӧмаӧсь выльясӧн. Во-мӧд сайын вӧчӧмаӧсь водохранилище, таво эштӧдасны кы-пӧдны ва качайтан станция.
–Ва весалан станцияӧ колӧ сувтӧдны выль оборудование, – пасйис Галина Яковлевна. – Станциясӧ уджӧдан компания дасьтӧма инвестицияа уджтас, но ичӧт дон вӧсна проектсӧ дасьтан организацияыс абу сюрӧма. Документъяс дасьтан донсӧ 2,5 миллион шайтсянь содтӧмаӧсь 5 миллионӧдз да выльысь йӧзӧдӧмаӧсь конкурссӧ. И уджас босьтчыны кӧсйысьяс эмӧсь нин.
Овмӧдчӧны выльла
Емдін районын киссянвыйӧдз воӧм нелямын кык керкаса 105 патераысь куимсё сайӧ мортӧс вуджӧдасны овны выльлаӧ.
–Микуньын налы уна патераа керка лэптӧма. Сійӧ зэв мича, лӧсьыд, – висьталіс Галина Плетцер. – Сикт-посёлокын олысьяскӧд медводз сёрнитам, юасям, кӧсйӧны-ӧ кольччыны ас сиктас, либӧ дасьӧсь вуджны мӧдлаӧ. Сідз, Донаёльын и водзӧ овны кӧсйысьяслы кыпӧдӧма посёлокас кык керка.
Микуньса выль керкаӧ овмӧдӧмаяс век жӧ элясьӧны, омӧля пӧ воссьӧны ӧдзӧсъяс, пӧдвалыс васӧд, керка дорас абу вӧчӧмаӧсь челядьлы ворсанін.
Депутатъяс, стрӧитчысьяс, водзмӧстчысь йӧз волӧмаӧсь сэтчӧ, эрдӧдӧмаӧсь нелючкияссӧ да индӧмаӧсь, кор кежлӧ колӧ найӧс бырӧдны.
Районса администрацияӧн юрнуӧдысьлӧн кывъяс серти, стрӧитчысьяс сетӧмаӧсь керкаыслы вит вося гарантия. Сідзкӧ, позьӧ эскыны, мый тырмытӧмторъяссӧ лоӧ бырӧдӧма.
<> Павел Симпелев. Снимокыс ӧтуввезйысь.