Сентябрь 30 лунӧ Россияса президент йӧзӧдіс 822-ӧд номера индӧд, мый серти ноябрь 1 лунсянь декабрь 31 лунӧдз странаын нуӧдасны призыв.
Мый выльыс тавося призывын? Кытчӧ мӧдӧдасны зонъясӧс служитны? Мый колӧ босьтны сьӧрсьыныс?
Тайӧ да мукӧд юалӧм вылӧ регионса юралысьлӧн Общественнӧй приёмнӧйын вочавидзисны Коми Республикаса военнӧй комиссариатысь йӧзӧс служба кежлӧ дасьтан да призыв юкӧнӧн веськӧдлысьӧс вежысь Максим Бажуков да военно-врачебнӧй экспертиза шӧринӧн юрнуӧдысь Иван Собашников.
–Максим Владимирович, кымын мортӧс босьтасны таво арнас армияӧ Комиысь?
–Стӧчмӧда, армияӧ оз босьтны, а призывайтӧны. Срочнӧй служба вылӧ республикаысь таво мунас кык сюрсысь неуна этшаджык морт. Тайӧ лыдпасыс нинӧмӧн оз торъяв воддза вояссяысь.
–Тӧдӧмысь, спецоперация да Украинакӧд орчча миян регионъясын лоӧмторъяс тӧд вылын кутӧмӧн бать-мамӧс медся ёна майшӧдлӧ, кытчӧ мӧдӧдасны республикаса призывникъясӧс?
–Миян призывникъяс мӧдасны служитны Рытыв военнӧй кытшса сухопутнӧй войскаын, Войвыв военно-морскӧй флотын, воздушно-космическӧй вынъясын, ВДВ-ын да национальнӧй гвардияын. На пиысь коймӧд юкӧнсӧ мӧдӧдасны сідз шусяна «учебкаӧ», кӧні найӧс велӧдасны вӧдитчыны военнӧй техникаӧн да ӧружиеӧн. Вит тӧлысь мысти военно-учётнӧй специальносьта сержантӧс ыстасны войскаӧ, кӧні нин сійӧ мӧдас велӧдны том салдатъясӧс.
Стӧча верма шуны, мый Донецк да Луганск Народнӧй Республикаясӧ, Херсон да Запорожье обласьтъясӧ, а сідзжӧ спецоперация нуӧданінӧ, Брянск, Курск да Белгород обласьтъясӧ миян республикасянь призывникъясӧс оз мӧдӧдны. Но шуны, мый найӧ оз веськавны мукӧдлаӧ, ог вермы, сы вӧсна мый кутшӧмкӧ кад мысти войскасяньыс нин срочнӧй службаса салдатъясӧс век жӧ вермасны ыстыны дорйыны странанымӧс вӧрӧгысь.
–Зонмыс кӧ кӧсйӧ веськавны, шуам, ВДВ-ӧ, кыдз тайӧс вӧчны?
–Та йылысь сійӧ вермас висьтавны военкоматын. Дерт, ёна нюжмасьны оз ков. Ӧд быд вой-скаын аслыссикас корӧмъяс. Крепыд дзоньвидзалунысь ӧтдор донъялӧны и психика боксянь, тӧд вылӧ босьтӧны специальносьтсӧ, сям-кужӧмлунсӧ. Сьӧрсьыс позьӧ босьтны и спортса разрядъяс йылысь «корочкаяс», эм кӧ, медальяс да с.в. Сэсся ВДВ-ӧ босьтӧны 90 килограммысь кок-ньыдджык, ӧти метр да сизимдас сантиметрысь ыджыдджык тушааӧс.
–А том мортыс кӧ пӧвесткаас индӧм кадас кутшӧмкӧ помка вӧсна эз удит локны военкоматӧ?
–Мортыс кӧ эз пышйы странаысь дыр кад кежлӧ призыв вӧсна, нинӧм лёкыс таын абу. Но век жӧ кыдз позьӧ ӧдйӧджык колӧ волыны военкоматӧ да петкӧдчыны призыв комиссиялы. Сёрмӧм йылысь позьӧ юӧртны и «Госуслуги» портал пыр. Та дырйи быть колӧ петкӧдлыны либӧ ыстыны кабала-документ, кӧні индӧма помкасӧ. Призывник вермас ачыс висьмыны, либӧ сылӧн нёрпалӧны бать-мамыс, пӧль-пӧчыс, чой-вокыс, гӧтырыс, кагукыс. Гашкӧ, мортыс веськаліс неминучаӧ, либӧ сійӧс суис кутшӧмкӧ виччысьтӧмтор (пӧжар, ва ойдӧм, му сыркалӧм да с.в.). Вермас лоны и мукӧд помка, но та йылысь быть колӧ юӧртны призыв комиссиялы. Сэні нин видзӧдласны да вӧчасны кывкӧртӧд, позьӧ-ӧ вӧлі та понда нӧрӧвитлыны. Но, чайта да, некод оз сёрмы, ӧд призывыс мунас декабрь помӧдз.
–Позьӧ-ӧ дзикӧдз ӧвтыштчыны армияысь?
–Срочнӧй службаысь дзебсясьысь-пышъялысьӧс медводз кыскасны административнӧй кывкутӧмӧ. Ковмас вештыны 100 сюрс шайт штрап. Мӧйму Сыктывкарысь, Сыктывдін да Сыктыв районъясысь та мында сьӧм перйисны нёль мортлысь. Но штрап оз мезды армияысь, служитны ковмас мунны и сійӧс вештӧм бӧрын. Мортыслы кӧ и тайӧ эз мӧрччы, да бара эз лок военкоматӧ, Россия Федерацияса Уголовнӧй кодексысь 328-ӧд статья серти вермасны перйыны 200 сюрс шайт штрап, кык во уджӧдны государстволы сьӧм бергӧдӧмӧн, квайт тӧлысь либӧ кык во пукӧдны дзескыдінын.
–Служитан кадыс эз сод?
–Кыдзи и водзті, талунъя призывникъяс мӧдасны служитны ӧти во.
–Сідзкӧ, воддзаяс серти тавося призывыс нинӧмӧн оз торъяв?
–Водзті армияӧ мунлісны 18-27 арӧсаяс, а тавосянь пӧвестка воас и комын арӧса мужичӧйлы, таӧдз кӧ сійӧ эз на служит.
–Кыдзи ӧти ротаын мӧдасны орччӧн служитны 18 арӧса зонъяс да комын арӧса мужичӧйяс?
–Талун армияӧ кызвын мунысьыс – 21-23 арӧса зонъяс, кодъяс помалісны кутшӧмкӧ вуз. 18 да комын арӧсаыс зэв гежӧд.
–Нӧшта мый выльыс?
–Призывник да сылӧн бать-мам кӧ абу сӧгласӧсь призыв комиссиякӧд, судӧ шыӧдчытӧдз «Госуслуги» портал либӧ МФЦ пыр позьӧ видлыны вежны та кузя кывкӧртӧдсӧ.
–Мый колӧ призывниклы сьӧрсьыс босьтны армияӧ мунігӧн?
–Срочникъясӧс могмӧдасны став коланаторнас.
Медводз колӧ поводдя серти шоныда пасьтасьны. Том йӧз велалӧмаӧсь ветлыны шапкатӧг, кокньыд курткаӧн да кӧмкотӧн. Гортсьыд петігӧн ывлаас вермас лоны вит градус шоныд, а Емваын – дас градус кӧдзыд. Ёна дона да мича кӧм-паськӧмӧн оз жӧ ков ыстыны сборнӧй пунктӧ. Армияса форма пасьталӧм бӧрын гражданскӧй кӧм-паськӧмсӧ том морт тэчӧ пӧсылкаӧ, пуктӧ сэтчӧ кабала, кӧні лыддьӧдлӧма став кӧлуйсӧ, да ыстӧ гортас.
Сьӧрсьыныс колӧ босьтны пинь весалан паста, щӧтка, майтӧг, сынан, бритчан станок да лӧсялана крем. Мочалка сетасны выль формакӧд тшӧтш. Позьӧ босьтны улыс паськӧм гоз.
Сборнӧй пунктын да туйын призывникъяслӧн дзоньвидзалун бӧрся видзӧдӧны медикъяс, кодъяслӧн эм став колана лекарствоыс. Но кодлыкӧ кӧ лӧсялӧ кутшӧмкӧ торъя препарат, код дорӧ сійӧ велалӧма нин, позьӧ босьтны сьӧрсьыс. Но медым лекарствоыс вӧлі заводса тубрасын да гӧгӧрвоана, мыйсяма таблеткаяс. Туйын вермас ковмыны и пластыр.
Армияӧ оз позь босьтны видеокамераа да ӧтуввезйӧн вӧдитчан дона планшет либӧ андроид. Ӧти-кӧ, зонъяс служитӧны режим объектын, и гаджет сертиыс позьӧ кокньыда тӧдмавны, кысянь звӧнитӧны. А мӧд-кӧ, дона телефоныс вермас жугавны, вошны да с.в. Кодлы колӧ татшӧм ускӧттьӧыс? Та вӧсна тырмымӧн сьӧрсьыд босьтны кнопкаа донтӧм телефон, мед звӧнитлыны гортад да ыстыны СМС.
Таысь ӧтдор позьӧ босьтны сьӧмтор, уна вылӧ кык сюрс шайт. Гашкӧ, ковмас мыйкӧ ньӧбны. Но ӧдвакӧ. Емваын да туйын лавкаӧ котӧртлыны оз лэдзны. Сэсся быд призывникӧс Емваын могмӧдасны банкса карточкаӧн.
Оз позь босьтны сьӧрсьыд ӧдйӧ тшыкан вӧлӧга. Емваса сборнӧй пунктын призывникъясӧс куимысь луннас вердӧны пӧсь сёянӧн. Позьӧ бӧрйысьны. Вӧзйӧны кык сикас шыд, яя либӧ чериа сы мында жӧ вӧлӧга, гарнир да юантор. Тшыгъявны некод оз кут. Тасьтіас пуктӧны уна, кодсюрӧ весиг абу велалӧмаӧсь гортас та мындасӧ сёйны.
Туйӧ позьӧ босьтны шоколад плитка, кампет-печенньӧ, ӧрека батончик да с.в. Гашкӧ, лоас позянлун юны тшай.
–Иван Валерьевич, кодӧс вермасны мездыны призывысь?
–Призыв комиссия медводз донъялӧ том мортлысь дзоньвидзалунсӧ. Медкомиссияӧ пырӧны некымын больнича-поликлиникаысь специалистъяс, ставныс ыджыд опыта врачьяс.
Медвойдӧр, дерт, службаысь мездасны найӧс, кодъяс оз туйны дзоньвидзалун сертиыс. Эм Россияса правительствоӧн вынсьӧдӧм кабала, кӧні лыддьӧдлӧма став висьӧмсӧ, мый серти оз позь ыстыны армияӧ.
Медкомиссия кывкӧртӧдас пасйӧ призывниклысь категориясӧ. «А» категорияа вермас служит-ны кӧть кутшӧм войскаын. «Б» шыпасаӧс вермасны босьтны армияӧ, но ӧткымынлаын служитны сылы оз позь. «В», «Г» да «Д» категорияаӧс дзоньвидзалун сертиыс мездасны армияысь.
Войскаӧ воӧм бӧрын призывникӧс бара видлалас медкомиссия.
–А зонмыс кӧ висьмас Емваын, бӧр гортас ыстасны бурдӧдчыны?
–Оз. Водтӧдасны Емва карса больничаӧ. Бурдӧм бӧрас бӧр воас сборнӧй пунктӧ, а сэсся нин кутшӧмкӧ командакӧд ыстасны служитанінас.
–Кытчӧ позьӧ шыӧдчыны, лоас кӧ кутшӧмкӧ юалӧм?
–Став юалӧмнас регионса олысьяс вермасны шыӧдчыны Коми Республикаса военнӧй комиссариатӧ, кӧні ноябрь 5 лунсянь мӧдас уджавны «пӧсь йитӧда» (82139) 22-662 номера телефон.
Позьӧ шыӧдчыны и веськыда Ленинградса военнӧй округса штабӧ (812) 494-26-00, 494-26-06 номера телефонъяс пыр.
Сэтчӧ и татчӧ позьӧ звӧнитны быд воторникӧ да четвергӧ 10-сянь 12 часӧдз. <>
Николай РАЗМЫСЛОВ. Снимокъясыс авторлӧн да ӧтуввезйысь.