Сыктыв вожын Иван Алексеевич Куратовлы сиӧм «Менам муза» гажыс таво вӧлі нелямын витӧдысь нин. И сійӧс дасьтысьяс быд во мыйкӧ выльтор мӧвпыштӧны-лӧсьӧдӧны. Та пӧрйӧ «Менам муза. Праздник на родине Ивана Куратова» небӧгӧн тӧдмӧдісны.
Выль книгаӧ чукӧртӧмаӧсь медводдза коми гижысьлысь олӧм да творчество туялысьяслӧн, республикаса гижысьяслӧн, гажсӧ котыртысьяслӧн пасйӧдъяс. Дерт, и Иван Куратовлысь кывбуръяс да сылы сиӧм гижӧдъяс, праздник историяӧн тӧдмӧдысь юӧръяс йӧзӧдӧмаӧсь.
«Менам муза» книга лӧсьӧдӧмын водзмӧстчӧма Коми Республикаса заслуженнӧй уджалысь Галина Стодольская. Коми литературалы подув пуктысьлӧн быд юбилей кежлӧ пӧ, висьталіс Галина Владимировна, дасьтылам торъя петас, и коліс нин паськыдджыка видзӧдлыны да донъявны праздник котыртан уджсӧ, петкӧдлыны гажыслысь тӧдчанлунсӧ, пасйыны сійӧс котыртысьяслысь зільӧмсӧ.
–Сідз, медводдза вояссяньыс гажас пырӧдчисны «Кебраса войпук» фольклор котырын сьылысьяс, – шуис Галина Владимировна. – Ӧні налӧн челядьыс нин ансамбляс сьылӧны.
Книгаас йӧзӧдӧм Мария Гориновалӧн казьтылӧмъяс серти, «Менам музаыс» пӧ кебрасалы лоис вӧвлытӧм праздникӧн, культура керкаын уджалысьяс да школаын велӧдысьяс вочаалісны гӧсьтъясӧс нянь-солӧн да сурӧн. Сиктсаяслӧн пӧ лоис позянлун кывзыны нималана гижысьяслысь висьтасьӧмсӧ.
Выль небӧгас эмӧсь и Валентина Иосифовна да Ольга Ивановна Куликоваяслӧн пасйӧдъяс. 1978 воас, кор Кебраын медводдзаысь котыртлӧмаӧсь гажсӧ, Валентина Иосифовна сӧмын на вӧлӧм босьтчӧма сиктса библиотекаын уджавны. Нылыс жӧ сылӧн, Ольга Ивановна, сэки ичӧтӧн на вӧлӧма. Музейын, а ӧні и небӧг видзанінын зілигас, дерт, праздник дасьтӧм-нуӧдӧмас ассьыс пай тшӧтш пуктӧ.
–Праздникыс войбыд вӧлі кыссьӧ, – казьтыштіс Валентина Иосифовна медводдза гажъяссӧ. – Василиса Осиповна Гориновалӧн гармоньыс пыр киас, ворсӧ дугдывтӧг. А сиктса йӧз жӧ «Кебра гӧра» сьыланкыв шы улӧ майкӧны-йӧктӧны сӧмын. Фольклор котырас сьывліс Елена Ивановна Зорина. Аддза ӧтчыд: котӧртӧ кытчӧкӧ. Ме сылысь юася, кытчӧ, мися, сэтшӧм ӧдйӧсӧ котӧртан? А сійӧ меным: «Валя, мӧс колӧ лысьтыны да бӧр гаж вылас тэрыбджыка локны!». Со кутшӧма кужисны йӧзыс гажӧдчыны-веселитчыны. «Кебраса войпук» фольклор котырын ставныс вӧліны мича гӧлӧса аньяс.
Ольга Ивановна медводдза праздникъяс йывсьыс шуӧ, йӧзыс пӧ зэв уна вӧлі чукӧртчывлӧ, кодзувкоткарын быттьӧ жуӧны.
Лабичьяс пӧ вӧлі сувтӧдаласны, мича джодждӧраясӧн вевттяласны, но оз на быдӧнлы и сюр пуксьынысӧ. Сувтсӧн видзӧдӧны, а посни челядьсӧ пельпом выланыс лэптӧны пӧ, и музейса звӧзыс йӧзӧн жӧ тыр.
–А миянлы, челядьлы, мыйкӧ чӧскыдтор эськӧ сёйыштны. Зэв озыр ярмангаяс вӧліны, вузасьлісны сыӧн, мый лавкасьыд сэки эг аддзывлӧй, мороженӧйӧн да мый да, – висьталіс сійӧ. – Меным, нывкалы на, зэв вӧлі кажитчӧ Межадорысь «Колипкайяс» котыр, мича паськӧмаӧсь, кианыс ставныслӧн йӧзкостса ворсанторъяс. Праздниксӧ найӧ ёна гажӧдӧны вӧлі. Вежалі-завидьтылі весиг налы, мыйла, мися, миян сиктын татшӧм котырыс абу.
Сэки абу на став ансамбльыслӧн сьылан-йӧктан паськӧмыс вӧлӧма. Кебрасаӧс кор могмӧдӧмаӧсь вышивайтӧм лӧз сарапанъясӧн, район пасьталаыс найӧс новлӧдлӧмаӧсь: кутшӧм сиктысь котырлы колӧ петкӧдчыны сцена вывсянь – сэтчӧ и нуӧны.
Валентина Иосифовналӧн кывъяс серти, ӧні пӧ быд ансамбльлӧн аслас паськӧм, и ставныс сэтшӧм мичаӧсь, синмыд радлӧ найӧс видзӧдігӧн. Культура юкӧнын пӧ тайӧ вояснас унатор бурланьӧ вежсис.
–«Менам муза» небӧгас ме тшӧтш и серамбана вӧвлӧмтор йылысь казьтышті, – висьталіс Валентина Иосифовна. – 1985 воас Иван Алексеевич Куратовлы сиӧм гаж вылӧ волісны финн-йӧгра войтырлысь история-литература туялысьяслӧн конгресс вылӧ чукӧртчӧмаяс. Кыксё сайӧ морт вӧлі, и быдӧнлы локтігкежлас кылім катшасин юркытш. Ӧти финнлы окота лоӧма видзӧдлыны, кыдзи олӧны Иван Куратовлӧн землякъясыс, да пырӧма медматысса керкаас. Сэні сійӧс сурӧн юктӧдӧмаӧсь, да финныд вугыртӧма, унмовсьӧма. И кольӧма автобуссьыс. Абу ӧд дивӧ, кыксё морт да, ставсӧ он синйы. Узьӧма войсӧ, а асывнас керкаса кӧзяиныс лэччӧдӧма сійӧс Сыктывкарӧ. А во мысти финныд корӧма кӧзяинсӧ, Михаил Иванович Гориновӧс, Финляндияӧ гӧститны. Ветлас Михаил Ивановичыд да бӧрсӧ локтас кольквиж «Фиат» машинаӧн. Финныд пӧ отсалӧма ньӧбны сійӧс. А йӧзыд ӧд быдторсӧ сёрнитӧны, да кодсюрӧ шуліс, козьналӧма пӧ машинасӧ.
Аньяс – мама-ныла – кыкнанныс вылӧ донъялӧны гажсӧ. Праздникыс пӧ ышӧдӧ-кыпӧдӧ гижысьясӧс выль кывбур-висьт лӧсьӧдны.
–Нина Никитична Куратова быд во гаж вылас волывліс, и Надежда Мирошниченко вӧлі гижӧма «Нина Куратова едет в Куратово» кывбур. Талун Надежда Александровна сцена вывсянь висьталіс жӧ сійӧс, – пасйис Валентина Иосифовна. – Праздник вылӧ волӧм бӧрын выль гижӧдъяс петавлісны Альберт Ванеевлӧн, Николай Щукинлӧн, мукӧдлӧн. Россияысь поэтъяс волывлісны и. Георгий Люшнин Василиса Осиповна Гориновалысь ворсӧмсӧ кывзӧма да «Баллада о гармонике» кывбур сылы сиӧма. Ӧні вель уна выль небӧг кутіс петны, и ставыс зэв мичаӧсь, серпасъясаӧсь, дзик козин кодьӧсь.
Ольга Ивановна Куликова та дорӧ содтіс, челядь пӧ, торйӧн нин гырысь классъясын велӧдчысьяс, бӧръя кадас ёнджыка кутісны лыддьыны республикаса гижысьяслысь небӧгъяс.
Елена Габовалӧн повесьт-висьтъясыс пӧ ныв-зонлӧн олӧм, радейтчӧм йылысь да, найӧс босьтлӧны библиотекаысь.
Сылысь небӧгъяссӧ пӧ и ми, верстьӧ, окотапырысь лыддям. Посниджыкъяс пӧ комикса книгаяс корӧны, но, жаль, татшӧмъясыс миян небӧг видзанінын абуӧсь.
–Иван Куратовлысь кывбуръяссӧ школаын велӧдӧны, да челядь тӧдӧны найӧс, – висьталіс Ольга Ивановна. – Кор ныв-зон локтӧны библиотекаӧ да корӧны коми небӧг, медводз ме вӧзъя налы Нина Куратоваӧс лыддьыны. Сійӧ ӧд миян сиктысь, и гижӧ лӧсьыда. Ачым лыддя да бӧрдыштла и сералыштла. Туйда тӧдмасьны и Виталий Куратовлӧн гижӧдъясӧн. Куратчинаын чужлӧм прозаик сиктса олӧм да сиктса войтыр йылысь гижӧ.
Нимкодь, мый Кебраса томулов комиӧн гижӧм небӧгъяс лыддьӧны. Сорсьытӧг позьӧ шуны, ышӧдӧ найӧс и коми литературалы подув пуктысьӧс нимӧдана гажыс, и республикаса гижысьяскӧд аддзысьлӧм-тӧдмасьӧмыс.
* * *
Кебраын праздникыс веськаліс Семья да муслун лунӧ, и Сыктыв районса юралысь Александр Попов гаж вылӧ чукӧртчӧм уна йӧз водзын сетіс Валентина Николаевна да Николай Алексеевич Ульяновъяслы, Валентина Яновна да Гумар Фаизетдинович Зиятдиновъяслы, Валентина Ивановна да Александр Николаевич Кановъяслы налысь семьяяссӧ районса медбур котыръяслӧн Почёта небӧгӧ пасйӧм йылысь свидетельство. <>
Павел Симпелев.
Снимокъясыс ӧтуввезйысь.