«Менам зумыд мыджӧд, пыкӧд да вын», – тадзи пасйӧма быдтасъясыскӧд тайӧ снимоксӧ республикаса содтӧд тӧдӧмлун сетан шӧринысь педагог-хореограф Ирина Панюкова. И сыкӧд сёрниысь збыльысь гӧгӧрвоан – Ирина Александровна помтӧг радейтӧ ассьыс «Сигудӧкпиянсӧ».
Том педагог борд улын талун 5-сянь 12 арӧсӧдз 111 нывка да зонка. Кыдзи ачыс висьталіс, найӧс дасьтан техникаыс торъялӧ: зонъясӧс ӧтиторйӧ велӧдны колӧ, присядкиӧн йӧктыны да мый, а нывъясӧс – дзик мӧдторйӧ.
–Йӧзкостса ногыд ӧд нэмсӧ йӧктылісны зон-мужичӧйяс, а нывъяс кызвыннас мич вылӧ вӧліны. Та вӧсна и дасьтанногыс торъялӧ, – гӧгӧрвоӧдіс Ирина Александровна. – Та понда водзыннас зонкаяслӧн упражнение вӧчигкості нывъяс пукавлісны бокынджык, сэсся вежсьылісны. А ӧні налӧн занятиеыс мунӧ торйӧн да, ставнымлы ёна кокниджык да кивыв.
Ирина Панюкова чужӧма Сыктывкарын, а быдмӧма Кӧрткерӧсын. Школаын велӧдчигас на котралӧма культура керка бердын спортивнӧй акробатика кружокӧ.
–Акробатикаӧ велӧдіс тьӧткаӧй. Ми тшӧкыда ветлывлім ордйысьны, шедӧдлім республик
а тшупӧдын медводдза местаяс. Сэсся тьӧткаӧй вуджис овны-уджавны юркарӧ, да ме сы пыдди нин занятиеяссӧ нуӧді, – висьталіс Ирина Александровна. – Сэки нин гӧгӧрвои, мый сьӧлӧм серти кодӧскӧ мыйӧкӧ велӧдны, кодӧнкӧ юрнуӧдны.
Тадзи асшӧра ныв 9 класс бӧрын бать-мамыслысь юасьтӧг (найӧ вӧлӧмаӧсь паныд) сетӧма документсӧ В.Т.Чисталёв нима культура колледжӧ, а сэсся экзаменсӧ сдайталӧм да бюджет юкӧнӧ веськалӧм мысти нин висьталӧма гортсаясыслы. 2018 воын помалӧма колледжсӧ да босьтчӧма велӧдны содтӧд тӧдӧмлун сетан республикаса шӧринын. Ӧттшӧтш заочнӧя сӧвмӧдӧма уджын тӧдӧмлун-сямсӧ Казаньса культура институтын. Регыд нин доръяс диплом. Чайтӧ и водзӧ на велӧдчыны-сӧвмыны.
Юалі педагоглысь, мися, зонка-ясыд ӧд оз ёна нырччыны йӧктынытӧ, а тіян кыдзи?
–Ичӧтдырйиыс унаӧн окотапырысь йӧктӧны, но ар кӧкъямыс-ӧкмысын кызвыныс муналӧны, тшӧтшъяясыс дзерӧдны заводитӧны да. Та вӧсна и некымын во корим лэдзны лӧсьӧдны «Сигудӧк» сьылан да йӧктан ансамбль бердын зонъяслы торъя студия. Квайт котырын талун кызь квайт зонка. 2021 восянь нин найӧ асьнысӧ командаӧн кылӧны, ӧтув кутчысьӧны-ёртасьӧны, – висьталіс Ирина Панюкова. – Зонъясӧс сям-кужӧмлунсӧ содтыны ышӧдӧны и мастер-класс вылӧ волысьяс. Шуам, войдӧр «Сигудӧкын», а ӧні «Асъя кыаын» нин йӧктысьяс Никита Постнов да Андрей Мозер вобыдӧн некымынысь волісны. Корлывлам и мукӧдӧс.
«Сигудӧкпиян» петкӧдчӧны уна сикас гаж-рыт-фестивальын. Кольӧм во петкӧдчӧмаӧсь «Зимушка-зима» да «Танцующий город» республикаса конкурсъясын да лоӧмаӧсь I тшупӧда лауреатъясӧн. Нимкодьӧдісны быдмысь войтыр асланыс сям-кужӧмлунӧн и майын республикаса юралысь бердын искусство гимназияса концертасян залын отчётнӧй концерт дырйи. Сымда мича йӧктӧм, сымда шаньлун да радейтӧм козьналісны ичӧт артистъяс видзӧдысьяслы!
Юалі Ирина Панюковалысь, сьӧкыд-ӧ пуктыны йӧктӧмъяссӧ.
–Мыйкӧ выльӧс думыштнысӧ сьӧкыд. Но таво тӧв пуктім зонкаяскӧд матрос йӧктӧм. Юрӧ кӧ нинӧм оз во, мырдӧн ачымӧс ог тшӧкты. А гортын кӧ мӧвпыс чужӧ, камераӧн снимайта, сэсся челядьлы петкӧдла-велӧда, – вочавидзис Ирина Александровна.
–Йӧктӧмыс меным козьналӧ шуд да кыпыдлун, тайӧ радейтана хобби-удж. «Сигудӧкын» йӧктігӧн кытчӧ ми сӧмын эг волӧй: Москваӧ, Питерӧ, Екатеринбургӧ, весиг Беларусьын петкӧдчим. Видзӧдысьясыс тшӧкыда матыстчылісны снимайтчыны миянкӧд, и та дырйи кылім асьнымӧс «кодзувъясӧн», ыззьылім шедӧдны выль вермӧмъяс, нӧшта на мичаджыка йӧктыны. Чайта, менам быдтасъяслӧн ставыс сідз жӧ артмас, – сигӧртіс сёрнинымӧс Ирина Панюкова.
А ме серти кӧ, сійӧ збыльысь прав, зонпосни уна вермӧм на шедӧдасны. Эз ӧд весьшӧрӧ «Сигудӧк» ансамбльӧн художествоа веськӧдлысьыс Надежда Михайловна Наркевичус шу, Ирина пӧ миян локомотив пыдди: ставнысӧ нуӧдӧ ас бӧрсяыс, сы гӧгӧр чукӧрмӧ енбиа войтыр. Томуловлы пӧ тайӧ зэв бур школа, аслыссяма йӧктан мастерскӧй. Ирина Панюковалӧн мастерскӧй… <>
Елена Плетцер.
Снимокъясыс Ирина Панюковалӧн гортса архивысь.