Коми Республикаса заслуженнӧй артистка, филармонияса да «Зарни ёль» ансамбльысь зарни гӧлӧса солистка Виктория Пыстина «Менам чужан лун» кыпыд концертӧн пасйис ассьыс юбилей. Виктория Пыстинаӧс радейтӧны унаӧн. Сылӧн мыла гӧлӧсыс сьӧлӧмӧ йиджана. Сьылысьлӧн репертуарын йӧзкостса да авторъяслӧн коми да роч сьыланкывъяс, эм и Сӧвет кадся эстрада.
Артисткалӧн чужан лунлы сиӧм рыт дырйи видзӧдысь быттьӧ листаліс сылысь олӧм книга. Со чужис Изьваса Томын енбиа нывка, быдмис-сӧвмис, муніс велӧдчыны школаӧ, сэсся лои студенткаӧн, том нывлӧн сьӧлӧмын ыпнитіс муслун би, верстяммис…
Концертыс вӧлі быттьӧ спектакль – аньлӧн олӧмыс. Видзӧдысьяскӧд артистка «варовитіс» сьыланкывъясӧн.
Сцена вылӧ Виктория Пыстинакӧд петалісны и сылӧн чойыс, Коми Республикаса народнӧй артистка, вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын ворсысь Валентина Соколова, да уджъёртъясыс Сергей Плюснин, Пётр Шучалин, «Ритм» танцевально-спортивнӧй клубысь йӧктысьяс, «Зарни ёль» да «Асъя кыа» ансамбльясысь артистъяс.
Сьыланкывлӧн химия
Викториялӧн бать-мамыс абу артистъяс, но радейтӧмаӧсь сьывны. Насянь и вуджӧма нывлы енбиыс.
–Мам ёнджыка радейтӧ частушкаяс, а бать – лирическӧй сьыланкывъяс. Помнита, рытнас пуксям сыръя дора дӧраа гӧгрӧс пызан сайӧ бать-мам, чой-вок да сьылам. Либӧ кутшӧмкӧ небӧг лыддям. Шуам, «Тихий Дон», – казьтыліс шуда челядьдырсӧ Виктория Пыстина.
–Кор тадзи олан, сэсся и профессия бӧрйигӧн оз ков юр жуглыны?
–Збыльвылас кӧ, эг думайтлы лоны артистӧн. Бать-мам кӧть и мастерӧсь вӧліны сьывны, эз тай артиставны. Мӧвпалі лоны химия велӧдысьӧн. Школаын тайӧ предметсьыс велӧдысьыс зэв бур вӧлі да, сылӧн урокъяс вылын став классӧн окотапырысь босьтім тӧдӧмлунъяс. Но ӧтчыд менӧ математика велӧдысь игналіс жыръяс да шуис: «Кутшӧм химия?! Тэныд колӧ сьывны!». Сэки жӧ пыр вӧлі кутшӧмкӧ да смотр: районса, школаса, зональнӧй, республикаса. И ме сэтчӧ пырӧдчывлі жӧ. И менӧ шуисны енбиаӧн. А, мися, гашкӧ, ме кутшӧмкӧ зэв бур лекарство думышта да вӧча? Нинӧмла пӧ пробиркаясӧн ноксьыны, тэ пӧ сьыланкывнад кутан йӧзсӧ бурдӧдны. И збыльысь, коркӧ мам висьталіс, суседка пӧ локтӧма да шуӧ: «Юрӧй вӧлі висьӧ, лекарство юи, но оз лэдз. Пиӧй сэсся включитіс Викаыдлысь дисксӧ. И юр висьӧмӧй лӧнис. Чеччи да гӧртгӧгӧрса став уджӧс вӧчи». И мамлы нимкодь, менӧ ошкӧны да.
А сэки, косавла школа воясӧ, математика велӧдысь менсьым кыв босьтіс, мый велӧдча сьылысьӧ. А ме жӧ комсомолка вӧлі: сетін кӧ кыв, быть колӧ кутны.
Томса Фрося
Москвасянь Чайковский нима училищеысь велӧдчыны корӧм воӧма. Билет абу, а мунны колӧ. Документъяссӧ пошта пыр мӧдӧдӧмаӧсь. Мамыс тӧдсаяс пыр корсьӧма самолёт вылӧ билет да мӧдӧдӧма нывсӧ.
–Ме сэки дзик Фрося Бурлаковаыд кодь и вӧлі, – водзӧ казьтыліс Виктория Пыстина. –Москваӧ вои да, ог тӧд, кытчӧ мунны. Ме дорӧ матыстчис гӧлиника пасьтасьӧм мужичӧй: кытчӧ пӧ колӧ тэныд, нывка? Мися, сэтчӧтӧ. Висьталіс, кыдзи мунны метроӧн, кытчӧ чеччыны. Отсалӧм-сьыс ӧти шайт корис. Петі урчитӧм сувтланінӧ, а кытчӧ водзӧ? Дум вылӧ уси шонъянӧй батьлӧн кывъясыс, вошан кӧ пӧ, милициялысь юась. Погона йӧзыс меным тӧлкуйтісны, кыдзи да кытчӧ водзӧ мунны. Но век жӧ бӧбъялі. Медводдзаысь на ӧд ӧтнам татшӧм ыджыд карӧ вои. Видзӧда да, бара мужичӧй сулалӧ. Коли сылы чемоданъясӧс, ачым муні бара милиция корсьны. Бӧрсӧ вои мужичӧй дорад, а сійӧ чуймӧм синмӧн и сулалӧ менам эмбурӧн. Муніс кӧ, эськӧ и сьӧмтӧг, и документъястӧг коли. Сійӧ шемӧсмӧма жӧ менам прӧстлунысь. Висьталіс сэсся, кодарланьынджык училищеыс.
Кор Виктория воӧма училищеас, экзаменыс, вӧлӧмкӧ, помасьӧма нин. Шуӧмаӧсь, аски пӧ волы, гашкӧ, кывзасны. А кӧні узьны? Ылі Изьва сиктысь воӧм нывкаӧс овмӧдӧмаӧсь ӧтуволанінӧ, тӧлысьнас пӧ 7 шайт кутан мынтыны. Воӧма да, вахтёршаыс шуӧма, жыръяс пыртӧдз пӧ ӧдзӧсас чужйы да неуна сулышт, мед «десантникъясыс» ланьтӧдчасны. Тадзи и вӧчӧма.
–Вӧлӧмкӧ, «десантникъясыс» – тӧрӧканъяс. Жуӧмӧн жуӧны. Мӧд лунас муні училищеӧ. А сэні вӧлӧм ария колӧ сьывны. Ме та йылысь эг тӧд. Мися, «Прекрасное далёконад» татчӧ ог веськав. Ыстісны Гнесинъяс нима училищеӧ, эстрада юкӧн пӧ сэні эм. Ачым думайта, мый радейта йӧзкостса сьыланкывъяс. Документъясӧс босьті и мӧдӧдчи гортӧ. Тыдалӧ, тайӧ вӧлі судьба. Мамлы звӧниті переговорнӧй пунктсянь, а сійӧ ышловзис: «Слава богу, ловъя!». Сэки жӧ сотӧвӧй телефоныд эз вӧв. Майшасисны, дерт, гортсаясыд, кытчӧ пӧ и ыстім нывтӧ ӧтнассӧ?..
«Зарни ёлькӧд» – ыджыд сцена выл
Сыктывкарӧ воӧм бӧрын Викторияӧс Валя чойыс (Валентина Соколова вӧлӧм сьылӧ нин Ми-хаил Бурдинлӧн «Парма» ансамбльын) мӧдӧдӧма культура колледжӧ народнӧй юкӧнӧ велӧдчыны.
Кыдзи казьтыліс Виктория Пыстина, сійӧ веськалӧма зэв бур педагог Татьяна Николаевна Туголукова дорӧ, коді и водзӧ пестӧма йӧзкостса сьыланкыв дорӧ муслунсӧ.
–Кутшӧм эстрада, кутшӧм Москва? Меным тайӧ кажитчӧ, – висьталӧ артистка.
Колледж помалӧм бӧрын водзӧ велӧдчӧма Санкт-Петербургса культура да искусство университетын роч йӧзкостса сьылан искусство кафедраын Вера Матвеевна Сивова дорын.
Виктория Пыстина петкӧдчылӧма уна сикас конкурсын. Шуам, «Кантеле-2003» да «Созвездие мастеров-2007» войтыркостса, «Мы едины – мы Россия» ставроссияса фестивальясын, «Голоса России» конкурсын, «Василей» гажын да с.в. Сійӧ Валентина Есева нима премияа лауреат.
–Сідзкӧ, эн мӧвпав ыджыд сцена йылысь, но олӧмыс ачыс тэнӧ сэтчӧ вайӧдіс?
–Тыдалӧ, сідз меным чужӧмсянь шуӧма. Менӧ корисны филармонияӧ сідз шусяна прослушивание вылӧ. Филармонияӧн сэки веськӧдлысьыс шуис, веськалан кӧ пӧ «Зарни ёльӧ», кутан лэбавны самолётӧн гастрольӧн, а ковмис машинаӧн сиктъясӧ ветлыны. Дерт, и Россия пасьтала ветлім жӧ, суйӧр сайӧ и. Ӧні ме и филармонияса со-листка, и «Асъя кыалӧн» оркестр улӧ сьыла.
Ливкйӧдла и понлы
–Кор первойысь петін ыджыд сцена вылӧ, чеччис сьӧлӧмыд?
–Ӧнӧдз пыр майшася. Ог кӧ, сідзкӧ, ме лёка сьыла, оз сьӧлӧмсянь артмы, а видзӧдысьыслы оз йидж лолӧдзыс. Ме пыр бура дасьтыся. Кӧть чина, кӧть прӧстӧй морт водзын, пыр колӧ бура сьывны. Тэ жӧ артист. И тэнад абу сэтшӧм правоыс, мед сідз-тадз петкӧдчыны. А коркӧ весиг понлы артисталі.
–Кыдзи сідз?
–Водзті вӧвлі «Мастера искусств – селу» фестиваль. И ми ветлывлім сиктъясӧ. Коркӧ Кебраӧ воим, видзӧда да, бӧръя радас пукалӧны кык «металлист», а воддза радас – овчарка пон. Звӧни-тім, мися, сідз и сідз. Гашкӧ, мися, ог сьылӧй. Сьылӧй пӧ! И ме дзонь концерт понлы сьылі. Став сьӧлӧмӧс сеті. Весиг платтьӧясӧс вежлалі. Эз ӧд мун пемӧсыд, помӧдзыс пукаліс. Вермас лоны, кодлӧнкӧ лолыс вӧлі.
–Гӧлӧсыд мича, ачыд тшӧтш. Дерт, и поклонникъяс эмӧсь…
–«ВКонтактеын» эм лист бок, и меным гижӧны сэтчӧ. Неважӧн ӧти мужичӧй кутіс гижны. Волӧма коми композиторъяслӧн концерт вылӧ да медводдзаысь сьылӧмӧс кылӧма. Сьӧлӧмас йиджӧма, пыр пӧ кута волывлыны сэсся.
Америкасалы шыд
–Ветлывлан и сиктъясӧ, Россияса мукӧд карӧ, суйӧр сайӧ. Кыдзи вочаалӧны тэнӧ сэтчӧс видзӧдысьясыс?
–Казьтывны унатор позьӧ. Коркӧ Кӧрткерӧсын петкӧдчим. Ме сьыла, и сцена вылӧ петіс мужичӧй, ме гӧгӧр кутіс йӧктыны. Тыдалӧ, сэтшӧма ыззьӧма. Сочиын Олимпиада восьтігӧн сьылім. Февраль. Саридзсяньыс кӧдзыд тӧв пӧльтӧ, но час чӧж улич вылын сьылім. Суйӧр сайын шоныда жӧ вочаалӧны. А Комиысь петӧмаяс, матыстчылӧны аттьӧавны. Налӧн синваыс петӧ, чужан кывъя сьыланкывсӧ кылӧны да.
Помнита, Америкаӧ ветлім. Сэки колледжын на велӧдчи. 1990-ӧд вояс. Тані вӧлі сёрнитӧны, мый Америкаын улич вылӧ сӧмын наганӧн петӧны да, мунігас полышті. Овмӧдісны сэтчӧс ӧти семьяӧ. И найӧ вӧлі сёйӧны фаст-фудтӧ, коді и миянӧдз воис. А меным сэтшӧма шыд ковмис. Кӧзяйкаыс сетіс банкаын: кутшӧм пӧ колӧ, ки-зьӧртам да шонтам. Мися, ме ачым пуа, позьӧ кӧ. Найӧ чуймисны, мый ме, сьылысь, пусьыны кӧсъя. Нуӧдісны лавкаӧ, сёян-юаныс тырыс. Ме бӧрйи, мый колӧ борщ пуӧм вылӧ. Пуи да, кӧзяеваыс нӧшта ёнджыка чуймисны. Татшӧм чӧс-кыда пӧ эг на пажнайтлӧй.
Челядьлы мойд
–Виктория, тэнад эмӧсь и челядьлы проектъяс, ворсан налы сьылігтыр. Мыйла тайӧ тэныд колӧ?
–Меным зэв ёна кажитчӧ мойдын петкӧдчыны. Ичӧтсянь вӧлі сямма кодӧскӧ петкӧдлыны. Гортсаяс вӧлі сералӧны, дзик пӧ сійӧ либӧ мӧд мортӧс петкӧдлін. Ме драмаын уджалысьяс моз видзӧда йӧз бӧрсяыс, мед сэсся налысь вӧрасногсӧ либӧ сёрнитанногсӧ челядь мойдын петкӧдлыны. Ныв-зонлы сьӧлӧм вылас воӧ жӧ петкӧдчӧмӧй. Найӧ ме бӧрся заводитӧны сьывны, кӧть и ог тшӧкты. Детсадйын мойда сьылігмоз, эм дзолюкъяслы менам программа.
Маслолы колӧ вый
–Сьылысьлӧн гӧлӧсыс, шуласны, – уджалан инструмент. Кыдзи сійӧс видзны?
–Оз ков горзыны, нервничайтны. Сэки гӧлӧсыд пуксьӧ. Гитараын кӧ струна орас, позьӧ вежны, а связкатӧ оз. Кор нервничайтан, лёк тэныд, тэ сьылан, но зэвтчӧм струнаӧн моз. И верман воштыны гӧлӧстӧ. Вый колӧ сёйны. Мойд дорӧ кӧ шыӧдчывны, сэні петуклысь гӧлӧссӧ выйӧн мавтісны. Ме радейта мӧс вый, сиктын вӧчӧмӧс. Ныв-дырся овӧй ӧд Масло. Быд асыв юа выя няньӧн кофе. Позьӧ шуны, тайӧ менам асъя ритуал.
–Кыдзи радейтан шойччыны, гашкӧ, мыйӧнкӧ ноксян?
–Верӧскӧд дачаын ноксям. Сійӧ зэв киподтуя. Йӧрын быдта град выв пуктас, дзоридзьяс – ставсӧ, мый быдмӧ Коми муын. Радейта пӧжасьны. Пандемия кадӧ ачым вӧчи рокӧстӧм няньшом да быдсикас няньсӧ нин пӧжавлі: шоколадаӧс, курагааӧс… Ставсӧ асьным ог сёйӧй, чойлы да тӧдсаяслы гӧснеч пыдди тшӧтш сета.
Сёрнитіс Екатерина МАКАРОВА.