Сьӧкыд висьтавны-сёрнитны торъя военнӧй операцияын усьӧм зонъяс йылысь кольӧм кадын. Зэв сьӧкыд, но колӧ! Медым эз вунӧдны, мед пыдди пуктісны… Ӧд Айму дорйигӧн пӧгибнитӧмаяс йылысь паметь видзӧмыс – миян ӧтувъя мог.
…Ми Раиса да Павел Кирияк ордынӧсь гортас, пукалам ичӧтик пусян жырйын да казьтылам Костяӧс – 2023 вося август 25 лунӧ спецоперация нуӧданінын пӧгибнитӧм герой Константин Павлович Кириякӧс.
Костялы куим арӧс тыригӧн Кирияк семьянас вуджӧмаӧсь овны Усогорскӧ, кӧні кӧзяиныслы сетӧмаӧсь патера. Тані и кольӧма челядьдырыс. Керкаыскӧд орччӧн, туй вомӧныс неыджыд вӧр діын Костя ёртъясыскӧд вӧчалӧмаӧсь дзоляник штабъяс. Раиса Георгиевна талун оз нин тӧд, мыйта мӧлӧт да пассатиж ньӧблӧма том стрӧительлы, а кӧрт тувйысла быд вежон ветлӧма лавкаӧ. Вузасьысьясыс серамсорӧн весиг юасьлӧмаӧсь, керка пӧ али мый кыпӧдан, Георгиевна?!
27 велӧдчысь вылӧ – ӧти велӧдысь, ставӧн радейтана Татьяна Пантелеймоновна Нестерова. Школаӧ Костя ветлӧма окотапырысь, велӧдчӧма бура. Бать-мамыслы ичӧтдырсяньыс отсасьӧма. «Ыста сійӧс лавкаӧ няньла да, час джын, час мысти век на абу, – казьтылӧ мамыс. – Зэв варов да сибыд вӧлі: кытчӧдз став паныдасьысьыскӧд оз больгышт, став понсӧ оз меліалышт, гортӧ оз пыр». Шӧр классъясын Костя медся ёна радейтӧма математика, мыйысь тӧдӧмлунсӧ сетӧма Евгения Алексеевна Гордеева. Быдмыштӧма да мамыслы унаысь шулӧма, коліс пӧ менӧ математика классӧ сетны.
Школаын велӧдчигас жӧ мусмӧма шылад-музыка, ас кежсьыс велӧдчӧма ворсны бас-гитараӧн. Ветлывлӧма культура керкаӧ Михаил Кукин дорӧ репетиция вылӧ, асланыс котырӧн петкӧдчылӧмаӧсь концертъясын, ветлывлӧмаӧсь весиг Ухтаӧ да Питерӧ. Водзмӧстчӧма и спортын, ворсӧма баскетболӧн, мыйкӧдыра ветлӧма бокс секцияӧ.
«Кутшӧмӧн колис вежӧрӧ Костя? Век вӧлі медводдзаяс лыдын, некутшӧм удж-нокысь эз пов. Дзоньтавны парта да улӧс, пелькӧдчыны жырйын – быдтор кужис-сяммис. Сибыд, восьса, кывкутысь, отсӧг вылӧ воны дась. Коркӧ лыжиӧн котралан эстафетаын командаын ӧти морт эз тырмы да, Костя, кӧть и эз лыжникӧн вӧв, котӧртіс, ас классӧ эз конйышт», – тадзи казьтылӧ Константин Кирияклӧн 7-ӧдсянь 9-ӧдӧдз классӧн веськӧдлысь Маргарита Васильевна Ершова.
Школа кадыс лэбовтӧма да, водзӧ туйыс вайӧдӧма зонмӧс Выборгӧ, кӧні ӧти колледжын дасьтӧны авиациялы специалистъясӧс. Но Костя гӧгӧрвоӧма, мый уджсикасыс абу сьӧлӧм сертиыс, да сетӧма документсӧ Сыктывкарса «двадцаткаӧ», кӧні велӧдчӧма финн техникаса операторӧ.
Армияӧ мунтӧдзыс уджыштӧма «Монди» котырын, кӧні талунъя Сыктывкарса ЛПК-лӧн Удораса юкӧнын ӧнӧдз зільӧ батьыс, Павел Кирияк. Павел Константинович век вӧлӧма вӧр заптан уджын передӧвикъяс лыдын. Колӧкӧ, и пиыс лоис вӧр промышленносьтын нималана мортӧн, но сылӧн вӧлӧма мӧд судьба…
Рӧдиналы водзӧс-долгсӧ Костя бергӧдӧма Киров обласьтса часьтын. Сэні ставыс вӧлӧма лючки-бур да, гортас регыдик шойччыштӧм бӧрын том морт кӧсйӧма бергӧдчыны сэтчӧ, служитны водзӧ контракт серти. Но звӧнитӧмаӧсь «Мондиса» кадръяс отделсянь: «Пет нин удж вылад: тэ ӧд эн уволитчы, а армияӧ босьтісны». Костя уджалӧма «форвардерса» операторӧн. Усогорсксянь Благоевӧдз новлӧдлӧмаӧсь рабочӧй автобусӧн. Гашкӧ, уджаліс тадзи и водзӧ, да ёртъясыс корӧмаӧсь Сибырӧ. Кутӧма ветлыны вахтаӧн, Енисейсянь 3 километр сайын мырсьӧма, нимкодясьӧма Байкал мичлунӧн. Вахтаяс костын ветлывлӧма батьыскӧд да ёртъясыскӧд чери кыйны, отсалӧма айыслы пывсян кыпӧдны. Мужичӧй уджсӧ – стрӧитчыны, пилитчыны, быдсикас инструментӧн вӧдитчыны – вӧчӧма сьӧлӧмсяньыс да мастера. Парма-ягын уявны снегоход ньӧбӧма – да ветлӧдлынысӧ абу удитӧма. Кӧсйӧма кыпӧдны ас керка… И водзыннас кӧ ырыштчылӧма мунны Усогорскысь бокӧ, вочасӧн гӧгӧрвоӧма, мый муннысӧ абу окота. А сэсся пансис спецоперация…
–Йӧзӧдісны мобилизация. Администрациясянь вайисны пӧвестка, но Костя батьыскӧд сійӧ лунас чери кыйӧны вӧлі, – уськӧдӧ тӧд вылас сійӧ сьӧкыд кадсӧ Раиса Георгиевна. – Тайӧ вӧлі сентябрь пом, а октябрь 26 лунӧ Костялы тырис эськӧ 30 арӧс. Кӧсйӧ вӧлі ёртъясыскӧд пасйыны, юква пуны, яй пражитны. Эз артмы. 30 арӧссӧ вочааліс Питер бердса Лугаын учебнӧй часьтын. Ми верӧскӧд ветлім сы дорӧ октябрь 3 лунӧ, да Костя шуис, менам пӧ ставыс бур. Сэсся кык тӧлысь Луганск обласьтса полигонын вӧлі, а декабрсяньыс – передӧвӧйын.
Майшасьӧмаӧсь-ӧ сэки бать-мамыс? Дерт! Ӧд 2022 вося гожӧмын пӧгибнитӧма Павеллӧн армияын контракт серти служитысь племянникыс. Но Костя быд звӧнитлігӧн такӧдӧма бать-мамсӧ, менам пӧ ставыс бур.
Ӧти ротаӧ Удораысь веськалӧмаӧсь нёльӧн: Ву ю бокысь Сергей Ивкин да Андрей Фролов, Благоевысь контрактник Алексей Шестаков да отделениеса командир Костя Кирияк. Орчча отделениеӧн юрнуӧдӧма Ухтаысь Анатолий Хлобыстов, кодлы усьӧм бӧрас сетӧма Коми Республикаса Герой ним. Сёрӧнджык, Костяӧс дзебан лунӧ, Ухтаысь волӧмаӧсь Анатолийлӧн бать-мамыс прӧщайтчыны пи ёртыскӧд.
Поліс-ӧ Костя? «Стӧча тӧда – эз пов, – шуӧ Павел Константинович. – Пиным гӧгӧрвоис: приказтӧ быть колӧ пӧртны олӧмӧ. Костя вӧлі снайперӧн, дивизияас вит медбур лыдын. Воюйтігас позывнӧйыс вӧлі «Малыш». Тешкодь: ыджыд ён мужичӧй – и малыш! Тыдалӧ, ёртъясыс радейтӧмпырысь тадзи нимтӧмаӧсь. Костя вӧлі лӧсьӧдчӧ волыны отпускӧ 2023 вося майын. Но лэдзӧма ас пыддиыс Алексей-Лёха ёртсӧ. Миянлы сэсся кӧсйысис волыны сентябрын, но… Заданиесянь бергӧдчигӧн веськалӧма миномёт би улӧ».
Константинлӧн пӧгибнитӧм йывсьыс батьыслы юӧртӧма Лёха. Бӧрыннас сійӧ волӧма 40 лунся ӧбедня вылӧ. Костя эз удит кыпӧдны керка, гӧтрасьны. Кулӧмдінысь муса нылыс волӧма сійӧс дзебны…
…Морттӧ шог кадӧ оз позь кольны ӧткӧн! Сир курыд здукъясӧ век орччӧнӧсь вӧлӧмаӧсь рӧдвужыс да матыссаясыс, Любовь Маркова да Сергей Фроня. Юксьӧмаӧсь сьӧлӧм шоныднас, такӧдӧмаӧсь-лӧньӧдӧмаӧсь дойсӧ. Тшӧтш и нылыслӧн радейтӧмыс отсалӧма, а ӧд сылы сэки аслыс отсӧгыс коліс…
–Ксюша воксьыс вит арӧсӧн ичӧтджык, – висьталӧ Раиса Георгиевна. – Чоя-вока сӧгласа олісны. Ёна радейтісны Рекс поннымӧс, котралісны-ворсісны сыкӧд. Школаын велӧдчигас Костя отсавліс Ксюшалы математикаысь задачаяс решайтны. Уджавны босьтчис да век ыстывліс чойыслы сьӧм. Сійӧ ӧд миян дыр велӧдчис – быдса 8 во. Медводз помаліс Усогорскын шылада школа, сэсся – Сыктывкарын искусствояс колледж. Содтӧд тӧдӧмлун босьтіс Петрозаводскса консерваторияын да мыйкӧдыра уджыштіс сэні. Но вок пӧгибнитӧм бӧрас во мысти кымын бергӧдчис Сыктывкарӧ. Век нин миян дорӧ матынджык.
* * *
Морт йылысь век кольӧ паметь… Костяӧс казьтылӧны чужан школаас, педагог Галина Лобановалӧн да «Да!» волонтёр котырса ныв-зонлӧн водзмӧстчӧмӧн школаса музейын лӧсьӧдӧма Костя Кирияклы сиӧм стенд. Патриотизмкӧд йитчӧм быд чукӧртчылӧм дырйи юргӧ сылӧн нимыс, Айму аскиа дорйысьяс сулалӧны почёт караулын. Усогорскса школа стенын Чечняын пӧгибнитӧм Сергей Можайкинлӧн портреткӧд орччӧн ӧшалӧ Константинлы мемориал пӧв.
Россия Федерацияса президентлӧн индӧд серти Константин Кириякӧс усьӧм бӧрас пасйӧма Мужество орденӧн.
Любовь Ванеева.
<> Комиӧдіс Елена Плетцер. Снимокъясыс Кирияк семьялӧн гортса архивысь.