Декабрь 9 лунӧ Виктор Савин нима драмтеатрысь артист Александр Кузнецов пасйис ассьыс кык пӧвста юбилей. Народнӧй артистлы тырис 50 арӧс, и комын во нин сійӧ сцена вылын.
Кызь во ворсіс Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын и со дас во нин медшӧр сцена вылын – Виктор Савин нима драмтеатрын.
Юбилейсӧ пасйыны бӧрйис Владимир Гуркинлӧн пьеса серти «Кадриль» спектакль.
Пашляк лыйсигӧн
«Кадрильын» сюрӧс сертиыс петкӧдчӧны абу нин ёна том кык гозъя: Звягинцевъяс да Арефьевъяс. Найӧ олӧны зыксьӧмӧн. И гӧтыръясыс мӧвпыштӧны вежсьыны верӧсъяснас. Тадзи и заводитчӧ «кадриль». Гозъяяс олӧмӧ сюйсьӧ и ӧтка олӧма ань Макеевна, коді гусьӧн новлӧ Звягинцевъяслӧн керка йӧрысь кирпич…
–Мыйла буретш «Кадриль»? – юалі Александр Ефимовичлысь.
–Сы вӧсна мый тайӧ постановкаыс воӧ сьӧлӧм вылас и видзӧдысьлы (петкӧдлісны тшӧтш и республикаса кар-районъясын), и, дерт, меным. Тані менам шӧр роль. Вель кӧдзыд рытӧ (ывлаын пашляк лыйсьӧ) ворсам, а театрын зэв шоныд да гажа. Мый нӧшта колӧ юбилей пасйигад? – висьталӧ Александр Кузнецов. – Дерт, думыштлім, гашкӧ, мися, концерт дасьтыны. А сэсся шуим, мый локтан 2024 вося майын «Тагъя сур» ансамбльлысь юбилейсӧ (котырыслы тырӧ 10 во) ӧтвыв и пасъям ыджыд да кыпыд концертӧн.
Коми мулӧн енбиа пи
Александр Кузнецовӧс видзӧдысь радейтӧ. Енбиа ворсысь сьӧлӧмсяньыс кутчысьӧ быд рольӧ (а комын воӧн ворсӧма вель уна) да вӧчӧ сійӧс аслыспӧлӧс яръюгыдӧн: кӧть тайӧ драма, кӧть тайӧ теш.
Александр Кузнецов шмонитӧмӧн казьтыліс, ичӧтсянь пӧ ме ворсі артистӧс да, гашкӧ, та вӧсна и веськалі сцена вылӧ. Кӧть эськӧ дзолядырйиыс та йылысь, збыльысь кӧ, абу мӧвпалӧма. Кыдзи и кызвын детинкаыс, кӧсйӧма лоны космонавтӧн, шоперӧн, милицияын уджавны… Но олӧмыс бергӧдӧма ас ногыс.
Ичӧт Саша радейтӧма сьывны. Концертасьӧма рӧдвуж, а сэсся ёртъяс да сиктсаяс водзын (чужлӧма Кулӧмдін районса Кужйын, а бӧрынджык бать-мамыскӧд вуджӧмаӧсь овны Кӧрткерӧс районса Визябӧжӧ).
Петам пӧ вӧлі чойкӧд занавес сайысь да шуам: «Ӧні сьыласны Саша да Неля». И кыдзи пӧ тай заводитам ливкйӧдлыны коми сьыланкывъяс да частушкаяс…
1988 воын Кӧрткерӧсӧ волӧмаӧсь республикаса филармонияысь велӧдысьяс, корсьӧмаӧсь енбиа томуловӧс, медым сэсся водзӧ уджавны накӧд «Асъя кыа» ансамбльын. Казялӧмаӧсь и Сашаӧс. Но арлыд вӧснаыс сійӧ ансамбльӧ абу веськалӧма. Филармонияӧ босьтӧны вӧлӧм школа помалӧм бӧрын, а зонка велӧдчӧма кӧкъямысӧд классын на.
Век жӧ Саша Кузнецов вӧрзьӧдӧма сьӧлӧмсӧ Лидия Даниловна Чувьюровалысь, коді сэки уджалӧма шылада училищеын да восьтӧма выль юкӧн – йӧзкостса хор.
Тадзи енбиа детинка веськалӧма Лидия Чувьюрова дорӧ. Училищеын котыртчӧма «Коми сьылан» ансамбль: велӧдчӧмаӧсь и сьылӧмаӧсь да весиг ветлӧмаӧсь гастрольӧн республикаса районъясӧ.
Творческӧй кудйын
Кольӧм нэмся 90-ӧд воясӧ Сыктывкарын котыртчӧма выль ансамбль – «Парма», кодӧн веськӧдлӧма Михаил Николаевич Бурдин. И, дерт, Михаил Бурдин казялӧма Александр Кузнецовӧс.
–Кутшӧм интереснӧ вӧлі, и сэтшӧм нимкодь! Велӧдчим ворсны коми йӧзкостса инструментъясӧн, шыяссӧ корсим вӧр-ваысь. Шуам, тӧв шувгӧм, шор дзользьӧм, лэбач сьылӧм… А сэсся ставсӧ тайӧс видлім ворсны шылада инструментъясӧн, – казьтыліс творчествоын медводдза воськовъяссӧ Александр Ефимович.
Сэки жӧ воссьӧма и вужвойтырлӧн шылада-драмаа театр (сэки фольклор на), да артистъяс и сьылӧмаӧсь, и ворсӧмаӧсь. Александр Кузнецов мичаа сьылӧма, бура петкӧдчӧма спектакльясын, ворсӧма шылада инструментъясӧн… Ӧти кывйӧн кӧ, петкӧдчӧма быд ног.
2013 восянь Александр Кузнецов вуджӧма Виктор Савин нима драмтеатрӧ да, тані сылӧн творческӧй кудйыс вель ыджыд да озыр нин.
–Уджаланінтӧ вежин да, гажтӧм оз босьтлы? Коми кывйысь, воддза уджъёртъяссьыд?
–Тані гажтӧмыд оз босьт. Ми ворсам и коми кывъя спектакльяс, ас костын комиӧн сёрнитам. Ме ӧд эг кытчӧкӧ мӧд республикаӧ мун, кӧні мӧд кывйӧн сёрнитӧны. Воддза уджъёртъяс сідз жӧ колины уджъёртъясӧн. Ӧти лун эг каитчыв, мый Виктор Савин нима драмтеатрӧ вуджи: и сэні меным зэв кажитчис, и тані зэв лӧсьыд.
А сэсся — «Тагъя сур»
–Веськӧдлан «Тагъя сур» ансамбльӧн. Кыдзи сійӧ артмис, мыйла татшӧм ним бӧрйин?
–Вужвойтырлӧн шылада-драмаа театрын котыртлі «Пармаса зонъяс». И кор татчӧ вуджи, меным вӧзйисны татшӧмсямасӧ лӧсьӧдны жӧ. Мӧвпыс вӧлі, мися, гашкӧ, воддзаяскӧд кутам сьывны, но уджаланногным торъялӧ: тані ас репертуар, расписание, сэні – мӧд. Сэсся ме казялі, мый сьывны радейтысьыс тані эм жӧ. Светлана Мальковакӧд вӧлім нин тӧдсаӧсь, а том зонъяскӧд (тӧд вылас кутӧ Владимир Рочевӧс да Константин Кармановӧс. – Е.М.) тӧдмасим тані. Вӧзйи да, пыр и кӧсйысисны.
Котыр нимсӧ дыр думайтім, весиг конкурс йӧзӧдлім. Уна сикас ним вӧзйисны, помнита, весиг «КУМАРОК» (Кузнецов, Малькова, Рочев, Карманов). Бӧрйим «Тагъя сур». Кодкӧ, гашкӧ, шуас «пиво» пӧ. Но Комиын мода эз вӧв быд лун юны. Сурсӧ пулісны ыджыд гаж кежлӧ. И артмӧ, мый тайӧ – «праздник дырйи юантор».
Сідзкӧ, ӧти гаж бӧрын видзӧдысьӧс виччысьӧ на мӧд.
<> Екатерина Макарова.
Снимокъясыс Виктор Савин нима драмтеатрса архивысь.