Ноябрь 17 лунӧ Коми Республикаса филармонияын «Ме радейта ассьым муӧс» концертӧн петкӧдчис Коми мулӧн «зарни гӧлӧс» Вера Булышева. Кыпыд концертӧн нималана сьылысь пасйис ассьыс зарни юбилей. «Асъя кыа» да «Зарни ёль» ансамбльяс ворсӧм улӧ Вера Булышева сьыліс коми да роч сьыланкывъяс. Юргис и артисткалӧн аслас «Олӧм» сьыланкыв.
Петкӧдчисны тшӧтш «Северная околица» да «Асъя кыа» ансамбльбердса вокальнӧй национальнӧй студия, кодӧн веськӧдлӧ буретш Вера Булышева. Концерт бӧрын сёрнитышті енбиа артисткакӧд сылӧн олӧм-творчество йылысь.
Парма чуркйысь «колипкай»
Чужлӧма тайӧ «колипкайыс» Парма чуркйын, Эжва йывса Парчын. Дзолядырсяньыс Вера радейтӧма сьывны. Но сэки пӧ сцена йылысь эг мӧвпав. Кӧсйӧма уджавны детсадйын либӧ школаын коми кыв велӧдысьӧн. Енмыс жӧ сылы дасьтӧма дзик мӧд ордым.
–Велӧдчигӧн медводдза рольӧй вӧлі Снегурочка, кӧть эськӧ и ачым, сьӧдіник да, абу Лымныв кодь, – казьтылӧ челядьдырсӧ Вера Витальевна. – Парчын вӧлі сӧмын начальнӧй школа, водзӧ сэсся велӧдчи Немдінын. Урокъяс костын Аля пӧдругакӧд вӧлі сьылам. И мыйлакӧ ставныс миянӧс кывзісны: «Лӧньӧй, Вера да Аля сьылӧны». Альбина тшӧтш лоис артисткаӧн, сійӧ ворсӧ шылада-драмаа театрын, сьылӧ театрбердса «Парма» ансамбльын.
Шойччан лунъясӧ Парчын петкӧдчылім. Клубын уджаліс Мария Селиверстовна Попова, коді котыртіс «Ромашка» агитбригада. Петкӧдчылім дояркаяс да турун пуктысьяс водзын. Зэв кыпыда олім. Жаль, ӧні сикт-грездын ставыс тайӧ кусі. А чужан Парчын челядьыскӧд оз нин уджавны.
–Сідзкӧ, тэ ичӧтдырйиыд нин асьтӧ артистӧн кылін?
–Сэтшӧм думыс эз вӧв, гашкӧ, сы вӧсна мый сиктас олӧмыс сэтшӧм вӧлі сы пӧраӧ.
«Кывзыштӧй, гашкӧ, босьтанныд…»
–Век жӧ мӧдӧдчин культураӧ…
–Мам некор эз шулы, мед муна сьывны либӧ клубын уджавны кута. Ышӧдіс Мария Селиверстовна. Сійӧ гижӧма письмӧ Лидия Даниловна Чувьюровалы, коді буретш вӧлі котыртӧма искусствояс училищеын коми йӧзкостса сьыланкывъя ансамбль. Кывзыштӧй пӧ, гашкӧ, босьтанныд тайӧ нывсӧ. Лидия Даниловна менӧ босьтіс, позьӧ шуны, син пӧвнас видзӧдлӧмӧн. И кыдзкӧ первой лунсяньыс сійӧ менӧ торйӧдіс. Уна сьыланкыв вӧлі меным сольнӧйсӧ сеталӧ. Зэв жаль, сы дорын сӧмын кык во велӧдчи. Кувсис…
Искусствояс училище помалӧм бӧрын Вера Булышева медасьӧма вужвойтырлӧн шылада- драмаа театрӧ солистӧн.
Том да енбиа сьылысьлы Коми Республикаса культура министерствоын вӧзйӧмаӧсь водзӧ велӧдчыны. Весиг отсавны шуӧмаӧсь. Вера Булышева кӧсйысьӧма.
–Менӧ аслас борд улӧ босьтіс филармонияысь сэкся худрук Валерий Волохов да нуӧдіс Москваӧ, – водзӧ висьталӧ артистка. – Дерт, окота вӧлі Гнесинъяс нима институтӧ веськавны, но сёрмим. Ме гостиницаын узя вӧлі, а Валерий Волохов асывсяньыс ветлӧдлӧма, корсьысьӧма, кытчӧ менӧ инавны.
–Иналіс?
–Ипполит-Иванов нима музыкально-педагогическӧй институтӧ. Ас кадӧ сэні велӧдчылӧмаӧсь Людмила Зыкина, Алла Пугачёва.
Вит во велӧдчӧм бӧрын Вера Булышева воӧма Сыктывкарӧ. Ӧд сійӧ тӧдӧмлунсӧ босьтӧма министерствосянь мӧдӧдӧмӧн, и сійӧс, кыдзи национальнӧй кадрӧс, виччысьӧмаӧсь Комиын. Москваын велӧдчигас Вера Булышевалы вӧзйылӧмаӧсь и сэтчӧс музыкальнӧй школаын йӧзкостса юкӧнын челядьӧс велӧдны, корӧмаӧсь и Москва обласьтса ансамбльын сьывны.
Медыджыд козиныс – йӧзлӧн муслун
Кыдзи эськӧ сэки сылӧн олӧмыс артмис, ӧні Вера Булышева та йылысь оз мӧвпав. Да и некор абу жалитӧма, мый локтӧма ас чужан муӧ. Радейтӧ сійӧ сьӧлӧмсяньыс Коми му да, татысь некытчӧ пӧ оз и кыскы. Тані артисткаӧс йӧзыс радейтӧны. Сійӧ кызь сайӧ во нин сьылӧ филармонияын. Концертъяс дырйи залыс дзик тыр. Мый нӧшта колӧ артистлы?
–Сетісны меным Валентина Есева нима премия, «Коми Республикаса заслуженнӧй уджалысь» ним, республикаса правительстволысь госпремия, «Коми Республикаса народнӧй артистка» ним… Таысь, дерт, нимкодь. Но артистлы медся тӧдчанаыс абу званньӧ да премия, а мед эськӧ йӧзыслысь сьӧлӧмсӧ вӧрзьӧдны, – шуӧ Вера Витальевна. – Кор видзӧдысьяс аттьӧалӧны, оз лэдзны сьылысьӧс сцена вылысь – тайӧ медся ыджыд козин.
Велӧдысьӧн лоны кӧсйӧмыс Вера Булышевалӧн, позьӧ шуны, збыльмӧма жӧ. Дас вит во велӧдӧма искусствояс колледжын. Веськӧдлӧма Кулӧмдін районса землячестволӧн «Медбур кад» самодеятельнӧй котырӧн.
Ӧні веськӧдлӧ «Асъя кыа» ансамбль бердын челядьлӧн национальнӧй вокальнӧй студияӧн (водзті шусьӧма «Войтъяс»). Том «кодзувъяс» петкӧдчылӧны юркарын концерт-гаж дырйи, филармонияын, пырӧдчӧны конкурс-фестивальӧ. Шуам, неважӧн том сьылысьяс босьтісны «Василёк – 2023» челядьлӧн районкостса фестиваль-конкурсын Гран-при.
–Зэв нимкодь, кор быдтасъясӧс пасйӧны, вылӧ донъялӧны налысь сямсӧ. Лоӧ нӧшта на любӧ, кутасны кӧ водзӧ уджавны культураын либӧ лоасны сьылысьӧн, – шуӧ Вера Витальевна.
Мед юргас коми сьыланкыв!
–Вера Витальевна, а тшӧкыда-ӧ ветлывланныд гастрольӧн?
–Ветлывлам и Россия пасьтала, и суйӧр сайӧ. Но окота ӧд и коми сикт-грездӧ волыны. Водзынсӧ культура министерство водзмӧстчӧмӧн юргыліс «Мастера искусств – селу» фестиваль, но сьӧм тырмытӧм понда кусіс. А ӧд эмӧсь сэтшӧм сиктъяс, кытчӧ юркарысь артистъяс во нелямын нин абу волӧмаӧсь. Окота, мед эськӧ бӧр ловзьӧдісны фестивальсӧ.
–Репертуараныд коми да роч сьыланкывъяс. А кутшӧмӧс ёнджыка радейтанныд?
–Дерт, коми сьыланкыв меным матысджык. Но ӧні мыйлакӧ кутісны кедзовтны комисӧ. Шуам, аньяслы сиӧм концерт дырйи корӧны сьывны сӧмын рочӧн. И юӧртӧны, мый сцена вылын сьылӧ-йӧктӧ «Утренняя заря», а оз «Асъя кыа». Ме ог эскы, мый залын коми йӧзыс абуӧсь, да налы оз ков коми сьыланкыв.
Радейта кыпыд сьыланкывъяс. Медым сьывны норсӧ, колӧ джын нэмтӧ овны. Да и мам шулывліс, кор сӧмын на заводиті петкӧдчыны, мыйсяма пӧ «Ойя да ойя» сьылан, водз на пӧ тэныд ойзынысӧ. И сэксянь быттьӧ керыштісны, ог вермы норсӧ сьывны. Кӧть эськӧ и эм жӧ сэтшӧмыс. Коми йӧз нэмсӧ шулӧмаӧсь, мый оз позь мортыслы ойзыны, шогсӧ пӧ аслыд кыскан.
–Кодсюрӧ ӧнӧдз чайтӧны, мый сьылӧм – абу сьӧкыд удж. Мый пӧ налы, сьыв да ов…
–Кыдзи абу сьӧкыд удж?! Збыльысь кӧ, уна вын колӧ пуктыны, медым сцена вылӧ петны эз вӧв яндзим. Да и бӧрыннас на мӧвпала, кыдзи сьылі, мыйла тадзи артмис, а, гашкӧ, мӧд ног коліс и мӧдысь видлыны выль ног. Ме ачымӧс ог радейт кывзыны. Людмила Зыкина вӧлі шуӧ, кӧть эськӧ сыкӧд ачымӧс ог орччаӧд, кыдзи нӧ пӧ йӧзыс менӧ кывзӧны, сэтшӧм пӧ мисьтӧм тембра гӧлӧсӧй. Но эм кӧ кутшӧмкӧ гижӧм, корсяла, кыті да мыйӧн сорси.
–Концертыс шусис «Ме радейта ассьым муӧс». Тайӧ збыль, али прӧстӧ ним ради пасйинныд?
–Став сьӧлӧмсянь радейта! Ме тані чужи, ола. Некытчӧ весиг оз кыскы. И аслам сьыланкывъясын петкӧдла чужанін дорӧ муслунӧс.
–Тіян эм йӧзкостса, авторскӧй сьыланкывъяс. Гижанныд и асьныд шыладсӧ. Мыйла сӧмын ӧти ас сьыланкыв юргис концерт дырйи?
–Сьыланкывтӧ гижны абу жӧ кокньыд. Сійӧ оз сідз-тадз чуж, колӧ мед мыйкӧ ышӧдіс, ыззьӧдіс, вӧрзьӧдіс. Некымын во сайын «Зарни ёлькӧд» вӧчим «Менам республика сьӧлӧмшӧр» программа, кӧні юргис аслам сьыланкыв. Колісны дзик выльяс да, ме пукалі библиотекаын, корси кывбуръяс. Аддзи Василий Лодыгинлысь «Волӧй Эжва йылӧ» кывбур. Лыдди, а сійӧ сьывсьӧ. Сэсся гижи телефонӧ да петкӧдлі Сергей Гусевлы («Зарни ёль» ансамбльӧн веськӧдлысь. – Е.М.). Кывзышт, мися, мыйкӧ, гашкӧ, артмас. Артмис. «Олӧм» сьыланкывсӧ (коді и ӧні юргис) сьывлі «Василей» дырйи. Нӧшта на эм некымын, виччысьӧны ассьыс кад…
<> Сёрнитіс Екатерина Макарова.
Снимокыс Коми Республикаса филармонияысь.